Eski tarihli sayılar
|
Recep TAŞCI |
|
Zor yıllar bekliyor |
 |
|
8 aydır beklenen Orta Vadeli Program nihayet açıklandı. 2010-2012 yıllarına ilişkin Türkiye’nin ekonomik yol haritasını belirleyen programda öngörülen hedefler, krizin ülkemizi nasıl derinden etkilediğini bir kez daha ispatladı. Hedefler gerçekçi, ama bir o kadar da acı verici. Hasar büyük. Umarız ”Kriz teğet geçti” diyenler kendi programlarına bakıp gerçekleri görürler. Dört yıl geriye gidilmiş. 2012’de dahi 2008 yılı rakamlarını yakalayamayacağız. Fakirleşme, işsizlik, borç artacak. Buyrun rakamlara. Biraz fazla kullanacağız ama mecburuz, kusura bakmayın. 2009 yılında fakirleşme eksi 6 olarak belirlendi. 2009 bütçesinde bu rakam ne idi? Yüzde 4 büyüme. Yapmayın, etmeyin denmesine rağmen hükümet bu büyümeyi esas alarak bütçeyi hazırladı. Bir kaç ay geçmeden eksi 3,6 olarak revize etti. Şimdi eksi 6 olacak diyor. 2008 yılında millî gelirimiz 735 milyar dolardı. 2009 yılında 608 milyar dolar olacak. 127 milyar dolarlık bir kayıp. Kişi başına düşen millî gelir 10,436 dolardan 8,456 dolara gerileyecek. 2012 yılında dahi 10 bin dolara ulaşılamayacak. Biz değil hükümet söylüyor. İç ve dış talep yetersizliğinden kaynaklanan büyümedeki bu düşüş haliyle istihdamı da olumsuz etkileyecek. İşsizlik oranının bu yıl yüzde 14,8, 2010’da yüzde 14,6, 2011’de yüzde 14,2, 2012’de yüzde 13,3 olması öngörülüyor. Geçen yıl yüzde 11, 2007’de de yüzde 10,3 olan işsizliğin üç yıl sonra bile bu oranlara inmeyeceği görülüyor. Programa göre 3 yıllık sürede toplam 1 milyon 250 bin kişiye istihdam sağlanacak. Haziran verilerine göre 3,2 milyon resmî işsiz var. Bu durumda 2010’da işsiz sayısı 2 milyona inecek. Ne var ki her yıl 700 bin gencin işgücü piyasasına katılacağı düşünüldüğünde işsiz sayısı 4 milyonu aşacak. 3 yıl için hedeflenen yüzde 3,5-4-5 büyüme oranlarıyla işsizlik sorunu çözülmez. Programda bir diğer önemli revizyon da bütçe açığı konusunda oldu. Bütçe yüzde 4 büyümeye göre hazırlandığından açık 10,3 milyar lira olarak tahmin edilmişti. Küçülmeyle birlikte vergi gelirlerindeki düşüş ve talebi canlandırmak amacıyla harcamalardaki artış bütçe açığını 62,8 milyar dolara çıkaracak. Yılın ilk sekiz ayındaki açık 31 milyar lira. Kalan 4 ayda bu açığın ikiye katlanacağı anlaşılıyor. Takip eden yılların ortalaması olarak da yılda 50 milyar TL bütçe açığı verecektir. Kritik soru şu: Açık nasıl finanse edilecek? Babacan ”vergi artışı olmayacağını” beyan etti. Özelleştirmeyi bir yana bırakırsak, çözüm borçlanmak. 2008 yılı sonunda borç stokunun millî gelire oranı yüzde 39,5 iken 2009 sonunda yüzde 47,3’e çıkacak. Kamunun borçlanma ihtiyacının artması reel sektörün kredi bulmasını zorlaştıracak, ayrıca faizleri tırmandıracaktır. Dikkat çeken bir hususta, iç borç çevirme oranları. 2006-2007-2008 döneminde yüzde 80 civarında seyreden bu oran Ocak-Eylül döneminde yüzde 112’e yükselmiş. 100 lira borç ödemek için 112 lira borçlanıyorsunuz. Vahim bir durum. Krizden çıkışta hayatî öneme haiz ihracat, 2009 yılında 100 milyar doların altında gerçekleşecek. 2008’e göre 33 milyar dolarlık ciddî bir azalış. 2008 düzeyini yakalamak ancak 2012 yılında mümkün olabilecek. Dört yıllık bir gerileme. Programda moral verecek hiç mi iyi bir şey yok? Var. Daha doğrusu var gibi görünüyor. Cari açık ve enflasyon rakamları. Geçen yılı 41,5 milyar dolarla kapanan cari açık programa göre bu yıl sonunda 11 milyar dolara inecek. Enflasyon yüzde 5’ler de seyredecek. Zayıf talep ve işsizlik veya işsiz kalma korkusu, cari açığı ve enflasyonu düşürmektedir. Bu bir başarı gibi algılanmamalı, talebin canlandırılmasıyla birlikte olumlu gibi görünen bu göstergeler bir anda tepetaklak olabilir. Güvenmeyin. Daha fazla uzatmadan yazımızı şöyle bağlayalım. Temel sorun üretim artışı ve talebin canlandırılmasıdır. Üretimin önündeki engeller kaldırılmalıdır. Finansman, alt yapı yetersizliği, pahalı enerji fiyatları (yeni yüzde 10 zamlandı), vergi, sigorta, bürokratik işlemler, siyasî ve ekonomik belirsizlikler üretimi baltalamaktadır. Talebi canlandırmak için kamu harcamaları verimli alanlara yönelmeli, döviz kuru reel seviyesine çekilmelidir. 21.09.2009 E-Posta: [email protected] |
|
|
