19 Aralık 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Gün Gün Tarih
Dergilerimiz

Umut YAVUZ

İsrail ile bir yıllık dalgalı ilişki


A+ | A-

Meşhur Davos Zirvesi’nde yaşanan “One Minute” krizinden sonra, Türkiye ve İsrail yetkilileri dün ilk kez resmî olarak ve en üst düzeyde Kopenhag’da bir araya geldi. Davos’ta karşı karşıya gelen Recep Tayyip Erdoğan ve Şimon Peres iken, dünkü görüşmede ise bizim tarafta Erdoğan yerine bu kez Cumhurbaşkanı Abdullah Gül vardı.

2009 yılı genel olarak İsrail-Türkiye ilişkilerinde dalgalı bir sene oldu. Bunun böyle olacağı aslında 2008’in sonunda yaşanan bir tevafuk ile belli olmuştu. Zira İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği, Dökme kurşun adı verilen 22 günlük askerî operasyonunun ilk saldırısının geldiği 27 Aralık 2008 tarihinden birkaç gün önce, dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert Ankara’daydı. Hakkındaki yolsuzluk iddiaları sebebiyle görevinden istifa eden Olmert, birlikte çalıştığı diğer dünya ülkeleri liderlerine yaptığı gibi Türkiye’ye de bir günlük veda ziyaretine gitmiş; hem Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüş, hem Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edilmişti. Burada hem Olmert-Erdoğan hem de Olmert-Gül ikili olara çok sıcak pozlar vermiş ve ilişkilerin iyi olacağı yönünde bir görüntü ortaya çıkmıştı. Ancak herşey İsrail’in Gazze katliâmı ile birlikte tersine döndü. Zira Olmert, Türkiye’den ayağının tozuyla İsrail’e dönmesinden hemen ardından, Filistinlilerin Kassam roketi saldırıları gerekçesiyle, Gazze’ye operasyon emri verdi. Bilânço ağırdı: 22 gün süren “Dökme Kurşun” adlı operasyon-savaşta, 1172’si çocuk, kadın ve sivil polis; diğerleri Filistinli direnişçiler olmak üzere 1409 Filistinli öldü. Yaralıların sayısı ise 5 bin dolayında oldu. Yıkılan 4 bin dolayında ev ve sokakta kalan binlerce insan da cabası...

Başbakan Erdoğan’a, Olmert’le toplantısı sebebiyle “operasyondan haberdar olduğu” yolunda suçlamalar geldi. Bu iddialar tabiî ki Erdoğan tarafından kesin dille yalanlandı. Ancak Erdoğan üzerine atılan bu lekeyi bir şekilde temizlemeliydi. Bunun için de Davos Zirvesi’ndeki açık oturum büyük bir fırsattı. Nitekim, Davos’ta ocak ayı sonunda Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres arasındaki açık oturum, iki ülkenin bu tarihten sonraki ilişkilerinin yönü için adeta bir dönüm noktası oldu. Erdoğan, Peres’in operasyonu savunan ve ateşkesi Hamas’ın bozduğunu söyleyen sözlerine karşı çıktı; kendisine yeterince söz hakkı verilmediğini belirtip İsrail Cumhurbaşkanı’na “Siz kadın ve çocukları öldürüyorsunuz” diyerek toplantıyı terk etti. Bu olaydan sonra Türkiye-İsrail ilişkilerini görünürde zor günler bekliyordu.

Şubat ayında İsrail Orta Doğu’nun geleceği için önem taşıyacak İsrail seçimlerine sahne oldu. Seçimlerden muhafazakâr kanat galip çıktı. Neticede Binyamin Netanyahu’nun başbakanlığında aşırı sağcı partilerden oluşturulan bir koalisyon İsrail’de göreve geldi. Yeni hükümet eskisine göre daha şahin bir hükümetti. Dolayısıyla İsrail için barış görüşmelerinin rafa kalktığı söylenebilirdi.

Bu yeni dönemde, uzaktan uzağa bir soğukluk ile devam eden Türkiye-İsrail ilişkileri, Ekim ayında Konya’da yapılan “Anadolu Kartalı” tatbikatının uluslar arası bölümünün son dakikada iptali ve iptalin bu tatbikata düzenli katılan ülkelerden İsrail’i dışarıda bırakmak için yapıldığı iddialarıyla yeni bir boyut kazandı. Bu noktada, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Gazze’de olanlara sessiz kalamayacaklarını, ancak barış yönüne dönülmesi durumunda İsrail ile ilişkilerin eski rayına oturtulabileceğini belirtmişti. Beklenmedik tatbikat iptali, İsrail’de iki ülke arasındaki gerginliğin sürdüğünün yeni bir işareti olarak tanımlanırken, Ekim ayının ortasında TRT’de yayımlanmaya başlayan “Ayrılık” adlı, İsrail-Filistin çatışmasını konu alan dizi ise, Yahudi karşıtlığını körüklediği iddiasıyla İsrail’de Türkiye aleyhtarı kampanyaya sebep oldu.

İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in ev sahipliğinde, Ekim ayının üçüncü haftası içinde Kudüs’te düzenlenen konferansa dâvet edilen Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Gazze’ye de geçme niyetini dile getirmesi ve buna İsrail tarafının verdiği ret cevabı üzerine gelişini iptal etmesi de, iki ülkenin son bir yıllık kriz takvimine yazılan olay oldu.

Ancak hemen aynı günlerde İsrail Ticaret, Sanayi ve Çalışma Bakanı Binyamin Ben-Eliezer, bir önceki 2007’de İsrail’de yapılan Karma Ekonomik Komisyon toplantıları vesilesiyle Türkiye’ye gitti. İki ülke arasında yıl içinde yüksek düzeyli ilk temas niteliğindeki ziyaret sırasında Ben-Eliezer, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e İsrail’e gelme dâvetini de cebinde taşıyordu. Hatta Ben-Eliezer, Türkiye ziyareti öncesi ve sırasında, Türkiye’nin İsrail ile Suriye arasındaki barış görüşmelerine yeniden arabuluculuk edebileceği mesajlarını da veriyordu. Ancak Ben-Eliezer’in bu arayışları, kendi Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun zıt mesajlarıyla karşılık buldu. Netanyahu, defalarca İsrail’in Suriye ile doğrudan görüşmeyi tercih edeceğini, “tarafsız olmadığına inandığı” Başbakan Recep Tayyip Erdoğan yerine, ille de bir aracı gerekiyorsa Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’yi tercih edeceğini defalarca dile getiriyordu. (AA ve diğer kaynaklar)

Netice itibariyle, dün Kopenhag’daki İklim Zirvesi bahane edilerek İsrail ile gergin bir döneme girmemize sebep olan olaylar zincirinin başlamasından yaklaşık bir yıl sonra ilişkilere yeni bir ivme kazandırabilmek amacıyla, Gül-Peres görüşmesi gerçekleştirildi. Çok detaylı bilgi verilmese de, görüşmenin çok sıcak bir ortamda gerçekleştiği söylenemez.

2009 yılında ciddî krizlere sahne olan Türkiye-İsrail ilişkilerinin 2010 ve sonrasına yönelik yönünün İsrail’in bölgedeki tavrına bağlı olacağı ise dünkü Peres-Gül görüşmesi sonrasında daha iyi anlaşılmış oldu. Zira Gül, dünkü toplantıda İsrail tarafına yerleşim yerlerinin durdurulması uyarısında bulundu. Gül’ün 1967 sınırlarının esas alınması yönünde iki devletli bir çözümü desteklediğimizin altını çizmesi de Türkiye’nin duruşunu sergilemesi açısından manidardı.

İsrail ile ilişkilerimizde Davos’taki gibi görünümü kurtarmaya yönelik ve kriz doğuran adımlar yerine, böyle ikili görüşmelerde aklı selimi koruyarak ve etkili şekilde diplomasi uygulayarak çözümler aramak daha doğru olsa gerek. Bütün bu gelişmelerin 2010 yılına nasıl yansıyacağını hep beraber göreceğiz.

19.12.2009

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (13.12.2009) - Avrupa’nın refleksleri tabiî karşılanmalıdır

  (06.12.2009) - El Kaide’nin eylem felsefesi

  (27.11.2009) - İran-Suudi Arabistan gerginliği kimin işi?

  (24.11.2009) - Hollywood’un yeni gözdesi 2012 ve kapitalizm

  (22.11.2009) - Hamas, İsrail ile flörte mi başladı?

  (19.11.2009) - Savaşın getirisi kimin kasasına akıyor?

  (18.11.2009) - Ah şu Amerikalılar…

  (15.11.2009) - ABD’nin fake (feyk) istihbaratları ve danışıklı dövüş

  (14.11.2009) - Obama’nın, Erdoğan’ın koçluğuna ihtiyacı var

  (09.11.2009) - “Düşmanın silâhıyla silâhlanmak” ne değildir?

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Baki ÇİMİÇ

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Muzaffer KARAHİSAR

  Nejat EREN

  Nurullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yasemin YAŞAR

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu

Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.
Kurumsal Linkler: Risale-i Nur Kongresi - Bediüzzaman Haftası - Risale-i Nur Enstitüsü - Yeni Asya Vakfı - Demokrasi100 - Yeni Asya Gazetesi - YASEM - Bizim Radyo
Sentez Haber - Yeni Asya Neşriyat - Yeni Asya Takvim - Köprü Dergisi - Bizim Aile - Can Kardeş - Genç Yaklaşım - Yeni Asya 40. Yıl