Küçülürken sevindiren ekonomi

Geçen hafta içinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2009 yılı ve 2009 yılı son çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı. 2009 yılı son çeyrekte GSYH yüzde 6 büyüdü, 2009 yılı toplamında ise yüzde 4.7 küçüldü. Bu arada 2008 yılı büyümesi yüzde 0.9’dan yüzde 0.7’ye revize edildi. Dolayısıyla 2008 yılı büyümesinin daha da küçülmesi 2009 yılı rakamlarına olumlu katkıda bulundu.

Piyasanın GSYH küçülme tahmini yüzde 5.5, Orta Vadeli Programa göre ise yüzde 6 olarak ifade edilmişti. Elbette küçülme tahminlerinden daha iyi bir sonucun elde edilmesiyle pozitif bir neticeye varılamaz.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH rakamlarına baktığımızda ilk çeyrekte yüzde 7 olan küçülme yerini ikinci çeyrekte yüzde 6, üçüncü çeyrekte yüzde 2.7 ve son çeyrekte yüzde 2.3 büyümeye bıraktığını görüyoruz. Ticaret ve imalat sanayinin son çeyrekte büyümeye geçmesiyle de resesyondan çıkılıp toparlanma sürecine girildiğini söyleyebiliriz.

Son çeyrekteki büyüme ve toplam yıllık küçülmenin beklenenden olumlu neticelenmesinde ihracat ve tüketim harcamalarının büyük katkısı var. Ekim, Kasım ve Aralık ayı itibariyle ihracat son çeyrekteki büyümeye paralel şekilde artmıştır. İhracatımızın hemen hemen yarısını oluşturan Avrupa’daki toparlanma uzun süreceğinden alternatif pazar arayışları ve aktif yurtdışı ziyaretleri devam etmeli. İhracat büyümenin lokomotifi.

Devletin harcamaları da son çeyrekte yaklaşık yüzde 18 ve yıllık yüzde 8 artmıştır. Bütçe açıklarının sebebini de burada arayabiliriz. Fakat devletin tüketim harcamalarındaki yüksek artışa rağmen yatırım harcamaları düşmüştür. Benzer şekilde özel kesim tüketim harcamaları artmasına ve büyümeye olumlu katkıda bulunmasına rağmen yatırım harcamaları yıl sonunda yüzde 22 gibi büyük bir oranda küçülmüştür.

Bizi en çok ilgilendiren de özel sektörün yatırım harcamalarının artması. 2009 yılında ticaret ve imalat sanayimiz küçüldü. Son çeyrekte ise inşaat sektörünün küçülmesi devam ediyor. Kapasite kullanım oranlarının hâlâ istenilen seviyelerde olmaması da özel sektörün iyi bir toparlanma sürecine girmediğini gösteriyor. Özel sektörün belini doğrultamaması işsizliğin bizi üzmeye devam edeceğini gösterir.

Şimdiden 2010 ilk çeyrek tahminleri ortalıkta dolaşmaya başladı. Söylentiler yüzde 10 dolayında. 2009 ilk çeyrek küçülmenin yüzde 14 olduğu göz önünde bulundurulduğunda büyüme tahminlerinin yapılması pek zor görünmüyor… İşsizliğe katkıda bulunmayan bir ekonominin büyümesi pek bir şeyler ifade etmez. Özellikle özel kesimin yatırım harcamalarının artışını tetikleyecek teşviklerin arttırılması gerekiyor. Büyüme istihdama yaptığı katkıyla ancak alkışlanabilir…

GİRAY ŞAN [email protected]

08.04.2010