Bu üç mesleğin uygulama eğitimi dört yıllık teorik hukuk eğitimi sonrasında meslek içi staj biçiminde. Ancak hem eğitimde ve hem de stajda ciddî problemler var. Bugün stajı yazalım.

Yazacağımız problemleri ilgili herkes görüyor ve biliyor, ama her nedense o ilgililer makro seviyede bir çare üretmeyi başaramıyor. 

1. Noterlikten başlayalım: Daha önce de yazmıştık. Uygulamada noterliğin stajı yok. Zira kanunen avukatlık veya hâkim-savcılık stajı noterlik stajı yerine geçiyor ve noter olmak için sıra bekleyenler zaten öncesinde bu iki stajdan birini yapmış oluyorlar. Noter masasına oturan her hukukçu, önce kendi kâtibinden iş öğrenmeye çalışıyor. Yeni bir kanunî düzenlemeye acilen ve şiddetle ihtiyaç var. 

2. Hâkim savcılıkta staj uygulaması acil ihtiyaç sebebiyle iki yıldan bir seneye indirildi. Bu yanlış. Süre iki yıldan da uzun olmalı. 

Stajda iyi kötü bir denetim var. İşi öğrenmek isteyen stajyer hâkim-savcı okuyup araştırarak, sorup soruşturarak kendisini geliştirebilir. Ancak bilhassa İstanbul ve Ankara adliyelerinde stajyer sayısının çokluğu sebebiyle denetimden kaçarak tembelleşmek ve böylece stajı neredeyse boş geçirmek de mümkün görünüyor. 

Hâkim-savcı adaylarına stajın başında ve sonunda uygulamaya yönelik derslerle verilen eğitimin muhtevası ve kalitesi de tartışılır. Zira bir zamanlar önemli bir proje olarak kurulmuş olan ve bu eğitimi de veren “Adalet Akademisi”, yakın zamanda, tam bir geriye gidişle, eski şekline yani Adalet Bakanlığı’na bağlı Eğitim Dairesi Başkanlığı’nın Hâkim ve Savcı Eğitim Merkezi’ne dönüştürüldü.

3. Avukatlık stajına gelince, burada da bir yıllık süre neredeyse boş geçiyor. Niyeti gerçekten avukatlık yapmak olan stajyer için, avukat yanında geçirilen ikinci altı ay, biraz da stajyerin ve avukatının gayretine ve becerisine bağlı olarak belki bir derece faydalı oluyor denebilir. 

Ama avukatlık stajının ilk altı aylık “adliye stajı” kısmı neredeyse hiç işlemiyor. Göstermelik iştiraklerle ve “yerine imza”larla yürüyor. Bilhassa büyük şehirlerde stajyer çokluğu sebebiyle avukat stajyerlerinin adliyelerde mahkeme kalemlerinde stajyer olarak çalışmalarını ve dosya incelemelerini bırakın, kaleme girip bir sandalye bulup oturmalarına ve hatta dosyaları ellemelerine bile izin verilmiyor. 

Baroların bu boşluğu doldurma gayreti de bir işe yaramıyor. Zira adliye stajı baroda olmaz.

Görüldüğü üzere hukukçular için malî müşavirlerin sınavı ve stajı kadar bile ciddî bir staj yok. 

Bu staj tablosundan adalet çıkmaz. Değişim şart. 

***

Bir düzeltme: Son yazımızda, mahkeme öncesi zorunlu arabuluculuk müessesesinin uygulamada iyi işlemediğini yazmış ve “ileride belki olumlu bir aşamaya evrilmesi sağlanabilir” demiştik. 

Dostumuz ve okuyucumuz Arabulucu Avukat Halil Doğan’ın ikazı üzerine yaptığımız araştırma sonucunda bu konudaki bilgimizin eski ve yanlış olduğunu öğrendiğimizi ifade edelim. 

Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı’nın istatistikî verilerine göre iş dâvâlarında arabulucuya gidilen işlerden yüzde altmış beşi arabulucu tarafından anlaşma ile çözülebilir hale gelmiş. 

Bu gerçekten güzel ve tebrik edilesi bir gelişme. Ve boşanma dâvâsı öncesi zorunlu arabuluculuk konusundaki teklifimiz için de iyi bir delil ve basamak.