Ceza Kanunu’nda suç olarak tarif edilmiş olan fiilleri işlemek suçtur.
Ama bir şartla: Kasten işlenmiş olmalı.
Suçu kasten işlemek bilerek ve isteyerek işlemek demek.
Bilerek ve isteyerek işlemek ise “o fiilin suç olduğunu bilmek” demek değil. Zira “kanunu bilmemek mazeret sayılmaz”.
Bilmek demek, fiil ile sonuç arasındaki bağı bilmek demek. İstemek ise o sonucu istemek demek.
Suçu fiilen işlemek suç olduğu gibi suç işleyenin suçuna fiilen iştirak etmek de suçtur elbette.
Suçluyu suça azmettirmek yani suçluyu “gaza getirmek” de suçtur.
Suçlunun suçu işlemesine yataklık etmek de suçtur.
Suçlunun suçu işlemesine yardım etmek de suçtur.
Ancak dikkat: Suçluya yardım etmek ile birinin suç işlemesine yardım etmek farklı şeylerdir.
Suçluya yardım ve yataklık etmek denilen suç ancak kasten işlenebilir. Birilerinin yaptığının suç olduğunu bilmeden onlara yardım ve yataklık etmek diye bir suç yoktur.
Aksi takdirde, suç işlemiş olan herhangi bir kişiye, suç işleyeceğinden habersiz olarak yardımda bulunan herkesi cezalandırmaya kalkmış oluruz.
Herkes kendi kasdî davranışının sonuçlarından sorumlu olmalıdır.
Meselâ siz bir öğrenciye burs veriyorsunuz.
Öğrenci bu bursun da desteği sayesinde okuyor, mezun oluyor.
Sonra bir kuruma genel müdür oluyor. Sonra sizin verdiğiniz parayla okuduğu okulda elde ettiği bilgileri de kullanarak o kurumu soyup soğana çeviriyor.
Bu suçta sizin vebaliniz var mı?
Vicdanen belki. Zira “keşke burs verirken aynı zamanda biraz da nasihat etseydim de bu suçu işlemeyecek kalitede bir insan olmasına yardım etseydim” diyebilirsiniz.
Ama hukuken hayır.
Zira bir savcı sizin hakkınızda dâvâ açmadan önce ya da hâkim hakkınızda karar vermeden önce şuna bakacak: Siz bu bursu bu öğrenciye verirken bu suçu işlemesinin ön şartı yaptınız mı?
Cevabı hayır ise masumsunuz.
Anlatabilirseniz elbette!
Tarafsız hâkim bulup anlatmak bile zor iken manşetlerle yönlendirilmiş oysuz kamuoyuna nasıl anlatacaksınız, suçun ancak kasten işlenebileceğini.
“Ben bu bursu suç işlesin diye değil Allah için karnını doyursun diye verdim. Onun suçu beni ne ilgilendirir.” diyeceksiniz.
Duyan olursa…