Son aylarda darbeye “herkes karşı”. Ne güzel. 

Ama başarısız darbe örneğinden bakarak bunu söylüyoruz. Ve bu sebeple “herkes”in içindeki çokları için belirsizliklerle dolu bir söylem. 

Önce birinci soru: 

Darbe başarılmış ve darbecilerce yeni bir düzen kurulmuş olsaydı ne olacaktı?

Cevabı belli. Tecrübeyle sabit. 12 Eylül 1980 sonrasını biliyoruz: 

Meclis kapanacaktı. Hükümet devrilecekti. 

Darbecilerin tümü “darbe iyidir” demeye devam edeceklerdi. 

Onların kurdukları yeni düzende kendisine statü ve güç teklif edilen ve kabul eden kişiler de “ben iyiyim, benim statü elde etmem de iyi, bana statü veren darbe de iyidir” diyeceklerdi. 

Sıradan insanlar, başarılmış darbeden sonra, önce sessiz kalacaklar, sonra alkışlamaya başlayacaklar ve sonra da darbeye ve darbe ile kurulan yeni düzene itiraz edenleri suçlayıp dışlayarak “düzen taraftarı” ve hatta “rejim savunucusu” haline geleceklerdi. 

Darbe ile ortaya çıkan yeni devletten özel statü elde etmeyi açıkça reddedenler ise önce “devlet düşmanı” sayılacaklar, bir süre sonra, taşlar yerine oturunca, yavaş yavaş “galiba bunlar da haklı” denilecekti. 

Başarılı darbeden sonraki devletin her icraatı, özünde yanlış da olsa, mecburen yapılmış icraat olarak görülecek ve toplumun geneli tarafından onaylanacaktı. Bu onaylamada darbeden sonraki devlete ve kurulu düzene taraftar olmak adına darbecilerin her icraatında hikmet arayacak ve bulacak olan gazetecilerin ve televizyoncuların büyük katkısı olacaktı. 

Şükür ki darbe başarılamadı. Halk tarafından seçilmiş Meclis ve onun tarafından yetkilendirilmiş hükümet görevine devam ediyor. Biz de onları ikaz ve ihtar etmeye devam edersek doğru şeyler yapabilirler. 

Şimdi darbecilerden hesap sorma vakti. 

O halde ikinci soru: 

Yarım kalan bu darbenin ve o gecede şehit olan ya da yaralananların hesabını Hak namına kimden soracağız? Kim masum, kim suçlu?

Darbeyi kimlerin planladığını iyi kötü tesbit edebiliriz, kimlerin icra ettiğini de. Ama kimlerin gerçekten darbeye karşı olduğunu hiçbir zaman tam olarak bilemeyiz. Sadece bazı tahminler yapabiliriz. 

Tahminleri doğru yapabilmek için önce bir şablona ihtiyacımız var. Biz de bu yazıda adalete ulaşmaya yardımcı olacak bir tasnif yapmayı deneyeceğiz.