Yarım kalan bu darbenin ve o gecede şehit olan ya da yaralananların hesabını Hak namına kimden soracağız? Kim masum, kim suçlu?

Darbeyi kimlerin planladığını mahkemeler iyi kötü tesbit edebilir, kimlerin icra ettiğini de… Ama kimlerin gerçekten darbeye karşı olduğunu hiçbir zaman tam olarak bilemeyiz. Sadece bazı tahminler yapabiliriz. 

Tahminleri doğru yapabilmek için önce bir şablona ihtiyacımız var. Biz de bu yazıda adalete ulaşmaya yardımcı olacak bir tasnif yapmayı deneyeceğiz. 

Devam edelim…

Ama öncelikle yanlış kullanılan ve yanlış anlaşılmaya da sebep olan bazı temel kavramları tarif edelim. 

“Tiyatro” ve “senaryo” farklı şeylerdir. Yine “darbe tiyatrosu” ve “darbe senaryosu” da aynı şey değildir. 

Tiyatro da senaryo üzerine oynanır, ama ölüm sahnesinde bile gerçek silah kullanılmaz. Ve tiyatro boyunca ölenler, son perde kapanıp perde yeniden açıldığında çıkıp seyircileri selamlar. Tiyatrodaki ölüm sahtedir, bu yüzden tiyatro “ölüm”süz senaryodur. 

Oysa mesela her savaş, kurmayların hazırladığı ve çeşitli ihtimallerden en uygun olanı seçen bir senaryoya göre oynanır. Bu bir ölüm senaryosudur. İcrasında gerçek ölüm de vardır kan da…

Senaryosuz ölüm ise, ancak trafik kazasında veya iş kazasında olur ki orada da aslında senaryoyu yazan Biri vardır ve kaderdeki kazayı takdir edendir. 

Hükümet darbesi rütbeli askerler ya da polisler eliyle yapılıyorsa, bir cunta tarafından yapıldığını anlarız. Senaryoyu onlar yazmıştır. İçlerinde ve arkalarında kimlerin olduğunu ve elde edecekleri iktidar aracılığıyla aslında neyi elde etmeyi umduklarını ayrıca tartışır ve anlamaya çalışırız.

On Beş Temmuz’da tanklar ve savaş uçaklarının da katıldığı bir darbe teşebbüsü oldu. Halkın, siyasetçilerin ve basiretli yöneticilerin dik duruşu ile engellendi. 

Darbeyi planlayanların, darbe başarılı olsa ve yeni bir yönetim kadrosu ülkeyi yönetmeye başlasa, kimler eliyle ve nasıl bir yönetim sergilemeyi planladıklarını henüz bilemiyoruz. Aynı şekilde darbeyi planlayanların, darbe başarısız olursa bir sonraki aşama için ne öngördüklerini de henüz göremiyoruz. Darbe ve devlet bir araç olduğuna göre, başarısız darbe başarısız araç demektir. Darbecilerin amaca ulaşmak için B planı anlamında ne yapmayı planladıklarını da bilemiyoruz. Bunları zamanla belki biraz öğreneceğiz. 

Bu uzun girişten sonra, darbe yanındaki ve karşısındaki tavır açısından bazı net gruplaştırmalar ve alt ayrımlar yapabiliriz...