İsrafın en göze batanı resmî plakalı araçların lükslüğü ve bolluğu. Bu yüzden hükümet yetkilileri de “kısacağız, keseceğiz” diyor. (Güzel, ama yetmez). 

Ancak Bakan Berat Albayrak, şaşırtıcı biçimde, “envanter” çıkarma ihtiyacından bahsediyor. (Gerçekten, her şeyin tek tıkla kontrol edilebildiği bu çağda devletin bu güne kadar işlek bir araç envanterinin olmamış olması tam bir yönetim becerisi! Neticede konu bir siyah plâka takibi işi.)

Bu “resmî araç tasarrufu” işinin de yakın zamanda gündemden düşüp tavsamasından korkuyoruz. Biz yine de iyi niyetimizi gösterelim ve yetkililere bazı tavsiyelerde bulunalım. 

Sayın Bakanlar, 

Eğer gerçekten araç masrafında tasarruf etmek istiyorsanız birkaç hususu dikkate alınız: 

1. Kamu kaynaklarını kullanan şirketlerin özel sektör mantığı ile sivil plâkalı araç sahibi olmasına ya da kiralamasına izin vermeyiniz. 

Zira gerçek özel sektörde kâr-zarar kime aitse risk de denetim de onun elindedir. (Bir patronun kendi malını israf etmesi kamuyu ancak genel israf boyutuyla ilgilendirir). Oysa özel sektör kuruluşu gibi görünen kamu kaynaklı kuruluşların patronu doğrudan millet. Milletin ise doğrudan denetim hakkı var. 

Ey Bakanlar, siz de milletin kasa vekilisiniz ve denetim yapmak ve yaptırmakla görevlisiniz. 

2. Kamudaki kiralık araç uygulamasını kaldırınız. Zira bu konuda denetlemeye imkân olmadığından suiistimal had safhada. 

“Kaldırmak mümkün değil, bu usûl önemli bir ihtiyacı gideriyor” diyorsanız tamam. Ama bu halde de geçici plâka sistemiyle ya da başka yolla bu araçları da siyah plâkalı araca dönüştürünüz ki bizzat halk tarafından denetlenebilsinler. 

3. Kamunun elindeki araçların doğru kullanılıp kullanılmadığı hususunda asıl denetimi halka yaptırınız. 

Öncelikle kamu araçlarını suiistimal edenleri cezalandırınız ve teşhir ediniz. 

Bu suiistimalleri yapanları tesbit etmek için halktan yardım isteyiniz. Meselâ resmî plâkalı araçta ailesiyle gezmeye çıkan birini gören ve fotoğrafını çekip whatsapp ihbar hattından sizinle paylaşan vatandaşa ödül vermeyi vaat ediniz ve veriniz. 

Ancak bunun için de evvelâ makam aracı – hizmet aracı ayrımını herkese kavratınız. Zira aradaki fark iyice güme gitti. Bu durum kamu denetimini de engelliyor. 

4. Son olarak “Hatalıysam şu numaraya ihbar et” uygulaması kamu araçları için neden mümkün olmasın ki? 

Bu vesileyle bir hatıra: 12 Eylül 1980 sonrası başlayan bir uygulamayla, uzun süre, resmî plâkalı araçlara “resmî hizmete mahsustur” yazısı yazıldı ve asıldı. Amaç bilgilendirme ve halk denetimi idi. Yapılan da doğru idi. Yine yapmakta fayda var.