Miras olarak kalan gayrimenkullerin paylaşılması, bizim memleketimizde, yanlış kültürel kodların da etkisiyle, zordur. “Ayıp olur acele etmeyelim” düşüncesi ve kınanma korkusu problemlerin ana kaynağıdır.
Hele miras olarak kalan gayrimenkul aynı zamanda hisseli tapu durumunda ise ya da zaten daha önce de miras olarak gelmiş ve yeni bir mirasa konu olmuşsa işler iyice zorlaşır.
Birileri kullanmaya devam eder ve diğerleri engel olmaya kalkar.
Köylerde ve şehirlerde metruk tarlalar, binalar ve arsalar oluşur…
İdi!
2005’te yürürlüğe giren 5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu”nun 8. ve devamı maddeleri gereğince, miras yoluyla intikal eden tarım arazisi bir yıl içinde mirasçılar arasında paylaşılamamışsa Tarım ve Orman Bakanlığı devreye girerek arazinin “işletmeye ehil mirasçı”ya devredilmesini sağlayacak bir dâvâ açmak zorunda.
Böylece devlet tarım arazisinde inisiyatif almış ve işleyişi tıkayan küçük paylı mirasçıya “al paranı ve çık” deme hakkını elde etmiş durumda. Bu hükümler gördüğümüz kadarıyla iyi kötü uygulanıyor.
Üstelik bu uygulamanın anayasadaki mülkiyet hakkına aykırı olduğu da bugüne kadar ileri sürülmemiş. Sürülse de kanaatimizce AYM bir iptal kararı vermeyecek. Zira kanunda küçük paydaşların payına bedelsiz el koyma değil bedelini verip uzaklaştırma durumu söz konusu.
Ancak imara açık arazide hisseli taşınmazlarda gangren durumu sürüyor.
Biz de soruyoruz: Devlet aynı hakkı belediye hudutları içindeki imara açık arazide neden kullanmasın. Üstelik şehirler açısından bu daha fazla bir mecburiyet iken.
Bakın büyükşehirlerdeki gecekondu bölgelerine. Çoğunda, yine özel bir toplulaştırma uygulaması olan kentsel dönüşüm alanları dışındaki alanlar tümüyle bloke olmuş bir görüntü veriyor.
İş tapu dairelerinde adamı olanların ve emlâkçıların eline kalmış.
Çoğu çok hisseli durumdaki bu parseller, tabiri caizse kapan kapana. Ama izale-i şuyu dâvâsına sıra geldiğinde yeni yeni mafyatik tipler ve uygulamalar türüyor.
Hatta öyle parseller var ki bir şekilde vergi mükellefi haline gelmiş olan hissedarları, hiç değilse vergiden kurtulmak için tapusunu da hakkını da devlete bedava vermeye razı.
Oysa küçük hissedarların paylarının bedelinin bankaya depo edilmesi ve böylece pürüzlü işlerin devlet eliyle ya da devlet yardımıyla ayıklanması ve “adam gibi” imara açılmanın kolaylaştırılması gerekiyor.
Yani devlet tarım arazilerinde olduğu gibi imara açık arazide de Kanunla düzenlemeler getirmeli ve meşrû emrivakiler yapmalı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilgili komisyonları her halde bu konuya eğilmişlerdir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün bu konuda bir hazırlık yaptığını duymak istiyoruz.
Tam da mahallî seçimlere giderken…