Önce onun hikâyesi:

İşyerinin bodrum katındaki bir odayı Çincikten getirttiği bilgisayarlarla dayamış döşemiş, onlara “bit madenciliği” yaptırıyormuş. Çıkardığını da satıyormuş. (Gerçi maden ocağından çıkardığı herhangi bir şeyi bize gösteremedi, ama neyse!). Hatta işi büyütmüş, maden çıkaran bilgisayar pazarlama işine de girmiş.

Ama bu arada önce Diyanet’in “şüphelidir” görüşünü ve daha sonraki bir tarihte de yine Diyanet’in “caiz değildir” fetvasını okumuş ve aklı karışmış. 

Öyle ya bu tarafta yüksek kâr hayali ve zarar riski var. Öbür tarafta günaha girme endişesi…

Diyanet’in fetvası aynen şöyle: 

***

Dijital kripto paraların kullanımının dinî hükmü nedir?

Kullanıcılar arasında değişim ya da kıymet ölçüsü olarak genel kabul gören, kaynağı itibariyle kullanıcılara güven veren her türlü paranın kullanımı caizdir.

Bu noktada önemli olan husus, para olarak bilinen değişim aracının kendi özünde yani üretim şeklinde, sürüm aşamalarında ve muhataplık niteliğinde büyük belirsizlik (garar) içerip içermemesi, bir aldatma (tağrir) aracı olarak kullanılıp kullanılmaması ve belli bir kesimin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine vesile olup-olmamasıdır.

Son yıllarda ortaya çıkan ve birçok çeşidi bulunan, dijital-kripto paralardan her birini kullanmanın hükmünü yukarıdaki genel ilkeler doğrultusunda değerlendirmek gerekir.

Buna göre kendi özünde ciddî belirsizlikler taşıyan, aldanma ve aldatma riski ileri düzeyde olan, dolayısıyla herhangi bir güvencesi bulunmayan ve kamuoyunda saadet zinciri olarak bilinen uygulamalar gibi belirli kesimlerin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine yol açan dijital kripto paraların kullanımı caiz değildir.

***

Bu fetvadan sonra aklı iyice karışan esnaf dostumuz aradı ve banka hukuku alanındaki uzmanlığımızı ve kâğıt para hakkındaki fikir- lerimizi kısmen bildiği için bu bit imalatı işini de bileceğimizi varsaydı ve bazı sorular sordu. 

Biz de soru ve cevapları size de aktaralım istedik. 

S. Bizim bu madenleri çıkarmamız yanlış mı?

C. Sizin bilgisayar ekranında görünebilen algoritmalarla yazılan rakamlara “maden” demeniz, bankaların reklâm yaparken “yeni ürünümüz var” demesine benziyor. 

Şöyle: Faizli bankalar faiz karşılığında para satıyorlar. Verdikleri şey kredi yani nakit kâğıt para. “Yeni ürün” dedikleri de sattıkları paranın yeniden ambalajlanmış hali, o kadar. 

Yani bankalar paketin dışına ne yazarlarsa yazsınlar “müşteri”ye verdikleri paketin içinde sadece ve daima para var. “Yeni ürün” lâfı bir pazarlama hilesi.

Sizin bu para da öyle bir şey. Siz ne derseniz deyin o en azından şimdilik daima başka bir şey. 

(Devam edecek…)