Oysa tavsiye genellikle pozitiftir ve iyinin yerine daha iyiyi koymayı teklif eder.

Tavsiye eden genellikle iyi bir iş yapmış olur.

Ama tavsiye eden de bazen nasihati damara dokundurur.

Bu dokundurma bazen üsluptan kaynaklanır.

Bazen de tavsiye edenin tavsiyede niyeti halis değildir, damara tam dokundurur. Ve muhatabı da bu niyet bulanıklığını anlar. Nihayetinde o da insandır.

Çoğu tavsiyenin arka planında bir tenkit de vardır. Ama bu tenkit yıkıcı değil yapıcı tenkittir. Zira daha iyiye ulaşmayı hedefler. Tenkitle yetinmeyen ve tavsiyeye dönüşebilen tenkit pozitiftir.

Mesela, hükümetin Suriye politikasını tenkit etmek ile yeni politikalar tavsiye etmek arasındaki fark böyledir.

Yeni politika tavsiye eden, aslında mevcut politikayı tenkitle işe başlamıştır. Ama bununla yetinmemiştir.

Suriye politikası konusunda sadece tenkit ile yetinmeyip somut yenilik ya da değişiklik tavsiye edenin niyetine bakılır. Niyetinin kötü olduğuna dair bir delil yoksa iyiniyetli olduğu varsayılır.

Mesela, bir davada “sanıklar adil yargılanmıyor” demekle yetinmek bir tenkit iken “sanıkların adil yargılanması gerekir ve bu maksatla şu şu ilkelere uyulması gerekir” demek bir tavsiyedir.

Bu tavsiyeyi yapana, “ne demek istiyorsun, adalet hususunda senin bir şüphen mi var” demek anlamlı değildir. Zira herkesin şüphesi olabilir. En azından daha iyiye ulaşmak adına beklentileri de olabilir.

İnternette yazılarımıza yapılan yorumların çoğu sadece tenkit mahiyetinde oluyor. Onların da çoğu açıkça “yıkıcı tenkit” niteliğinde. Sloganlarla dolu, hakareti ya da hamaseti bol, ama içi boş cümleler. Üzülüyoruz.

Israrla tavsiye istiyoruz. “Bu konuda daha başka nasıl düşünülebilir, yardımcı olabilir misiniz?” diye soruyoruz.

Elbette güzel cevaplar da geliyor. Onları olabildiğince yayınlıyoruz. Bilhassa bizi aslî kaynaklarımızla muhatap eden tavsiyeler pek kıymetli oluyor.

Zira biliyoruz ki ortak dil ve ortak akıl ortaya ancak ortak gönülle çıkar.

Dil zaten kalptir.