Arapçadaki bütün harfler, elifbadaki ilk harf olan “elif”den türemiştir. Uzatılıp eğrilerek, eğrilip bükülerek, altına üstüne noktalar koyularak mevcut diğer harfler oluşturulmuştur. Bunun en sarih örneği “B” harfidir. Elif harfinin altı sola doğru bükülerek altına bir nokta koyulup bu harf elde edilmiştir. Onun içindir ki besmelenin başındaki “B” harfini çoğu hattat “elif” harfine birleştirerek yazar. Mevcut bir elif vardır, ancak o elif okunmaz. 

“B” harfi ise besmelede çok önemli bir rol üslenir. B, Arapça gramer bilgisine göre bir “harf-i cer” dir. Yani isimlerin önüne gelip, kendilerinden sonra gelen ismin son harekesini kesra (esreli) okuturlar. Harf oldukları için kendi başlarına bir anlam ifade etmezler, ancak isme dahil olduklarında mânâya katkıda bulunurlar. Harf-i cer, kullanıldığı yere göre cümleye farklı farklı anlamlar katar. Bismillah’da da cümleye “ile” manasını verir. “İsmillah”, “Allah’ın adı” mânâsına gelirken; “Bismillah”, “Allah’ın adı ile” mânâsına gelir. Yani Besmeledeki “B” harfi, besmelenin işaret ettiği mânâ itibarıyla, bir fiile başlamadan önce Allah’ın adı ile bu işe başlarım manasını kelimeye yükler. “Allah’ın adı ile..” deyince sanki cümle yarıda kalmış da devam edecekmiş gibi gelir bizlere. Cümlenin sonrasında devam edecek olan, bazen bir kelime bazen de bizzat bizim fiilimizdir. Misal olarak “Bismillah” deyip yemeğe başlarsak, mana âleminde aslında “Allah’ın adı ile yemeğe başlarım” demiş oluruz.

Üstad Hazretleri 30. Söz olan “ene” bahsine şu cümle ile başlıyor: “Ene ve zerre’den ibaret bir elif, bir nokta’dır”. 2 maksattan oluşan 30. Söz’ün birinci maksadı eneden ikinci maksadı da zerreden bahsediyor. Bu cümlenin ilk anlaşılan manası elbetteki budur. Ancak cümlede farklı bir sır daha mevcut.

Enenin âlemin bütün kapılarını açan bir anahtar olduğunu ene bahsinden biliyoruz. Bildiğimiz diğer bir husus da Birinci Söz’de bahsedilen her hayrın başının Bismillah olmasıdır. “Her işe” başlarken besmele çekiyorsak ve ene de “her kapıyı” açan bir anahtar ise ene ile besmele arasında bir münasebet olduğu kesindir. 

Ene bahsinin başındaki cümleyi o halde bir de besmeleyi nazara alarak anlamaya çalışalım: Ene ve zerre’den ibaret bir elif, bir nokta’dır” cümlesinden “ene”nin “elif”, “zerre”nin de “nokta” olduğu sarihen anlaşılıyor. Besmelenin başındaki ilk harfin elif olduğundan, ancak bu harfin altına bir nokta getirilerek “B” harfine dönüştüğünden bahsetmiştik. Elif cümlenin başında var olmasına rağmen okunmaz, ancak orada olduğu kesindir. Fakat bu harf cümlenin kendisine ait değildir. İşte insandaki ene de, besmelenin başındaki elif gibidir, aslında bizde olmayıp başkasının manasını gösterir. Elif harfi besmelede “B” harfinin manasını gösterir. B harfi de besmeleye “ile” mânâsı getirerek her işe Allah’ın adı ile başlamamızı, hayatın asıl mânâsı olan marifetullahı yani Allah’ı tanımamız gerektiğini söyler.

“B” harfinin altındaki nokta da sanki bize “Sen bu kâinatta aczin ve fakrın ile bir zerresin, kibirlenme o elif sana ait değil, ama zerre olmakla birlikte enenin yani elifin altında bir nokta olduğunu idrak et ve üstündeki b’nin kollarına bak, yukarı doğru açmış da kollarını kâinata yayılan esmayı gösteriyor” diyor.

“Ene...mânâ-yı harfî gibi, mânâsı kendinde olmayan ve başkasının mânâsını gösteren, vücud-u insaniyetin kalın ipinden şuurlu bir tel ve mahiyet-i beşeriyenin hullesinden ince bir ip ve şahsiyet-i Âdemiyetin kitabından bir elif’tir.. Hem onun mahiyeti harfiyedir; başkasının mânâsını gösterir... Vücudu o kadar zayıf ve incedir ki, bizzat kendinde hiçbir şeye tahammül edemez ve yüklenemez.”

Çok enteresan bir durum daha: Bismillah’da beş farklı harf vardır (Be, Sin, Mim, Lam, He) ve Bediüzzaman’ın Risale-i Nur Külliyatı’nın ilk kitabı kabul edilen Sözler Besmele ile başlar ve 1. söz’ün ilk 5 cümlesi “B” ile başlar.

“B”ismillah her hayrın....”B”iz dahi...”B”il ey nefsim....” B”ismillah ne büyük... “B”edevi Arap çöllerinde...

Bir elif ve bir noktadan ibaret olan “B” harfi yani insandaki ene ve O’na nisbeten zerre olmamız işte bu derece önemlidir.