Bir okuyucumuz, 21.3.2024 tarihli “Birleşik kaplar prensibi ve ekonomik çöküşten de kurtuluş!” başlıklı yazımıza, “Çin’de ekonomik göstergeler bize göre daha iyi. Bu durum Çin ülkesinin istibdattan âri olduğunu gösterir mi? Sadece ekonomiye bakıp, ‘demek ki son 20 senede istibdat hakim olmuş!’ çıkarımının ilmi bir izahını yapar mısınız” mealinde bir yorum yaptı.
İlmi izahını fizik kanunu “birleşik kaplar prensibi” ile örneklendirerek yaptık! Aynı zamanda bu sosyal kanun, aynı şartlar altındakilere hayatın eşit miktarda tazyik veya feraha taşıyacağını da ifade eder. Ne kadar istibdat varsa o kadar da ekonomik daralma ve çöküş! Dünyadaki 100 ilmi, teknolojik keşif, icadın 3’ü istibdatın hakim olduğu eski SSCB, 97’si hür ülkelerde ortaya konmuş. Buyurun demokrasinin hükümferma olduğu Avrupa, Japonya’nın ekonomik refahı; istibdatın olduğu İslâm ülkelerindeki gerilik, fakirlik, kaos, ekonomik krizler! Aslında bu ulûm-u müteârife, yani, herkesçe bilinen bilgilerdendir.
Türkiye 2013’te fiilen istibdata, tek adam rejimine geçmiştir! 16 Nisan 2017 referandumu ile Türk tipi ucûbe müstebit “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” konmuş. “Kanun/yasama, icra ve yargı/kontrol” resmen de tek adama verilmiş. İslâm âlemini mahveden sebeplerden birisi de, “Çeşit çeşit sari hastalıklar gibi intişar eden istibdattır.”1
İstibdat yalnızca yöneticinin fiili baskısı değildir. Tek görüştür, ortak akıl, alternatif fikirler, sorgulama ve şeffaflık yoktur. “Sû-i istimâlâtın ekser yolları açıktır.”2 Ekonomiyi çökerten yolsuzluk, rüşvet gibi hür türlü suistimaller zeminidir. Mealen, “Reisler, yöneticiler, malımızı ceplerine indirip hapsettikleri gibi, akıllarımızı da bizden almışlar veya dimağımızda hapsederler.”3 Zulmün temeli olan istibdat; istidat kabiliyetleri öldürür, insanlığı mahvederek fakirlik ve sefalet derelerine yuvarlar. İhtilaf, bölücülük ve kutuplaşmayı doğurur. Dolayısıyla ekonomiye de çökertir! İslam alemi ve ülkemizdeki şekilde görüldüğü gibi!..
O zaman tüm gücümüzle istibdata sille vurup, (mealen) “Adalet ve Şeriat… Hâkimiyet-i millet... Umum akvâmın (tüm milletlerin) sebeb-i saadeti… Bütün eşvâk (şevkleri) ve hissiyât-ı âliyeyi (ulvi duyguları) uyandıran… İnsanı hayvanlıktan kurtaran… İslâmiyetin bahtını, Asya’nın tâliini açacak”4 olan adalet, meşrutiyet/meşveret/demokrasiye sahip çıkmalı!
Dipnotlar:
1-Tarihçe-i Hayat, Enst./intr., s. 79.;
2-Münazarat, s. 55. s. 39.;
3-Tarihçe-i Hayat, s. 77.;
4-Divan-ı Harb-i Örfî, s. 23.