Kur’ân, “Kâinatı yoktan yaratan Allah’tır” diyor ve herbirini kendi varlığına ve birliğine delil gösteriyor. Demiyor ki, Allah’ın parçasıdır bunlar! 

Mükevvenat ve yaratılış ile ilgili daha yüzlerce âyet sârih bir şekilde, Allah’ın eserleri olarak bahsetmekte ve dikkatler onlara çevrilmektedir... Düşünenlerin, akıl sahiplerinin bu mevcutları “varlık” ve “yaratılmış”, “eser” olarak kabul edilmesini ve mahlûktan “Hâlık”a, eserden “Müessire”, san’attan “Sani’”a varılması istenir.

Kâinat, bir baştan bir başa Allah’ın varlığını ve birliğini gösteren “âyet”, yâni delildir. 

Evet, şu kesindir: Eşya, varlık var, sabittir ve san’atlıdır. Allah’ın Esması onda tecelli etmiştir. Kur’ân ve Sünnet’in, dolayısıyla Sahâbe, Tabiîn ve müçtehid imamların görüşünü benimseyen Bediüzzaman, “eşyanın/varlığın hakikati sabit ve gerçektir” diyerek, hayal ve vehimden ibâret olmadıklarını; ancak eşyanın Allah’a nisbetle hakikî bir vücud-u hâricî (hariçte bir vücudu) olmayıp kararsız bir gölge olduklarını söyler.2 

Vahdet, birlik; Vahdet-i Vücûd, Allah’ın birliği demektir. Bu kesret-i eşya, onun birliğinden gelmektedir. Yâni, binalardaki taşların, tuğlaların yan yana gelmesiyle binânın meydana gelmesi gibi. Onlar, bir “Bir”den geliyorlar. Yani, O değil, ama, O’ndandır. Çünkü, olaylar ayn-ı kadîm olamaz, yani ezeli değildir. Varlıkların sabit birer hakikati vardır. Ancak, “Onun benzeri hiçbir şey yoktur.”3 Onun varlıklarla ilgisi yalnızca Hallâkıyet’tir ve sıfatlarının tecellisidir.4

 Bu, tıpkı, güneş ve ampul ışıklarının, güneşin tâ kendisi olduğunu iddia etmek gibidir. Evet, ışık ve ışınlar, ampulden ve güneşten gelmektedir, ama, ampul ve güneş değiller! Kâinatı yaratan, idâre ve sevk eden Hâlik ve Kadir-i Mutlak olan Allah’tır. O’nun binbir ismi kâinatta tecelli etmektedir. Yoksa, kendisi değildir. Tıpkı ustanın san’at ve nakışının binaya, mobilyaya, resme tecellî etmesi gibidir.