Sathi bir nazarla yüzeyden baktığımızda bile her şeyin bir ölçüyle yaratıldığını fark ederiz. Dikkat kesildiğimizde ise, atomaltı parçalardan atoma, hücreden unsurlara, bitkilerden hayvanlara; dünyamızdan güneş sistemine, Samanyolu’ndan galaksilere fizikî / kimyevî / biyolojik / matematiksel açılardan muazzam bir ölçü, plan, program ve aralarında muhteşem sayısız bağlantı, denge, düzen, ahenk, simetri olduğunu müşahede ederiz.
Şu halde her şey kaderle takdir edilmiştir. Kader, “ölçü, miktar, plan, program, takdir, biçim ve şekil verme” demektir. Istılâhi anlamda, ilim sıfatı da ezelî ve ebedî olan Cenâb-ı Hakk’ın olmuş ve olacak her şeyi bilmesi ve Levh-i Mahfuz diye tabir edilen İlâhî arşivde yazması, kaydetmesidir.
Kur’ân’da hem arza, hem semaya, hem de içindeki varlıklara tek tek işaretle hikmetli ve düzenli yönleri nazara verilir. Yaradılışta matematik, geometri gibi ince hesapların hâkim olduğunu belirten birçok âyetten birisinin meali, “Her dişinin neye gebe kalacağını, rahimlerin neyi eksik, neyi ziyade edeceğini Allah bilir. O’nun katında her şey ölçü iledir. O, görüleni de görülmeyeni de bilir; çok büyüktür, yücedir. Sizden, sözü gizleyenle onu açığa vuran, geceleyin gizlenenle gündüzün yürüyen, O’nun ilminde eşittir” şeklindedir.
Zaten başta astronomi, matematik, fizik, kimya, biyoloji, gibi fen ilimlerinin tamamı, kâinat ve varlıklar arasındaki ince hesapları, hassas formülleri apaçık gösterirler. Şu halde, şeyler ve olaylar arasında da matematik, yani hendesi, riyazi ilişkiler ve formüller olmalıdır. Bundan hareketle insanoğlu, kâinat tek tek varlıklar arasında da bir matematik ilişkisi olması gerektiğini düşünmüş ve çeşitli formüller üretmiştir.
Aslında matematik, İlâhî düzenin içinde mevcuttur ve insanın matematik yapması, kâinatın bu mükemmel ahengini gözlemekten ibarettir. Dolayısıyla matematik zaten kâinatın sırları içine kodlanmıştır ve insan onu sadece keşfeder. Kâinat bir uçtan bir uca hikmet ve düzen eseridir.
Kaliforniya Üniversitesi Matematik Bölümü Öğretim Görevlisi Ali Nesin: “Hiçten bir şey var olmaz tabiî. Matematik de bir şeyden var oluyor. Somuttan geliyor. Çok soyutlanmış, çok somuttan kopmuş; özellikle benim yaptığım matematik... Yaptığım matematik kâinatta bir yerlerde var. Bunu nasıl söyleyebileceğimi bilmiyorum, çünkü burada felsefeye giriyor. İnanıyorum ki gerçekten bütün matematikte her şey doğada var; biz yaratmıyoruz, onları buluyoruz” der.
İşte, cifir veya ebced, kâinatta var olan bu matematik, ölçü, ahenk ile olaylar arasında kurulan bir ilişkidir. İlm-i cifirin tanımı, “Harflere verilen sayı kıymeti ile geleceğe veya geçen hadiselere, ibarelerden tarih veya isme dair işaretler çıkarma ilmidir” şeklindedir.
***
İlm-i Cifir ve Ebced Üzerine...
Okumak için tıklayınız:
Ebced/cifir ilminin İslâmî kaynakları
Bediüzzaman’ın ebced/cifir değerlendirmesi -2-
İlm-i cifre anahtar olacak bir ders
Ebced hesabı makbul ve umumî bir düstur
İlm-i cifir üzerine
İlm-i Cifir (Ebced)