Kur’ân’ı en iyi anlayan, en iyi yaşayan, en iyi anlatan Peygamber Efendimizdir (asm). Zira, Kur’ân O’na (asm) indirilmiştir.
O’nun (asm) ahlâkı da Kur’ân ahlâkı idi. Şu halde, Kur’ân “cemaat” ile âyetlerini, hem lisan-ı kal, hem lisan hal ile (beden diliyle, yaşayarak) anlatan odur.
Ki, cemaatin hakikatini, “Cemaatteki ferdin, bir cesedin organı gibi” olduğuna dikkat çektikten sonra; “Allah’ın ipine hepiniz sımsıkı yapışın” 1 âyetindeki “ip” tâbirini “cemaat” olarak yorumlamış ve “cemaate sarılın” emrini vermiştir. 2
Keza, “Size cemaat halinde bulunmanızı tavsiye eder; ayrılıp dağılmaktan şiddetle kaçınmanızı isterim. Zîrâ, şeytan, yalnız başına yaşayan insana yakın olup beraber bulunan iki kişiden daha uzaktır. Kim Cennetin tâ ortasında yaşamayı isterse toplu halde bulunmaya baksın; Allah’ın yardım ve inâyeti cemaatle beraberdir. Müslüman cemaatinden bir karış da olsa ayrılan kimse, boynundaki İslâm bağını çözmüştür. 3
Bediüzzaman’ın, Kur’ân ve Sünnet’ten çıkardığı cemaat olgusu nedir? Onları nasıl yorumlamıştır?
Bakalım: Bu zaman, ehl-i hakîkat için, şahsiyet ve enaniyet zamanı değil, zaman, cemaat zamanıdır. Cemaatten çıkan bir şahs-ı mânevî hükmeder ve dayanabilir. 4
“Eski zamanda değiliz. Eskiden hâkim bir şahs-ı vâhit idi. O hâkimin müftüsü de, onun gibi münferit bir şahıs olabilirdi, onun fikrini tashih ve tâdil ederdi. Şimdi ise, zaman cemaat zamanıdır.”5
İlmi buluşlar, keşifleri, hizmetleri, işleri artık “NASA, CERN” gibi cemaatler yapmaktadır; şahıslar değil.
Cemaatte olan kuvvet, fertte yoktur. 6
Ferdin iyiliği de, fenalığı da mahduttur (sınırlıdır). Cemaatin ise gayr-ı mahduttur (sınırsızdır). Ferd dâhi de olsa, cemaatin şahs-ı manevisini karşı sivrisinek kadar kalır.
Fert dâhi de olunsa, bid’a rüzgârlarına dayanamaz.
Şahıs ne kadar güçlü ve dahi de olsa şahs-ı maneviye (Fertlerden oluşan güce, cemaate, gruba) karşı mağlûp düşebilir.
Zaman, şahıs zamanı değil, şahs-ı manevî zamanıdır. Risale-i Nur’da şahıs yok, şahs-ı manevî var. Ben bir hiçim; Risale-i Nur, Kur’ân’ın malıdır. Kur’ân’dan süzülmüştür. Şeref ve güzellik, Kur’ân’ındır. Şahsımla Risale-i Nur iltibas edilmiş; meziyet Risale-i Nur’a aittir.
Dipnotlar:
1- Tirmizi, Fiten, 7. 2- Kastamonu Lâhikası, s. 102. 3- Bediüzzaman, Mesnevî-i Nuriye, s. 87. 4- Bediüzzaman, İşaratü’ül-İ’caz, s. 162. 5- Bediüzzaman, Sünûhat, s. 52. 6- Tarihçe-i Hayat, s. 605.