İlâhî iradenin insanlara ulaştırdığı en üstün bilgi kaynağı vahiy olduğundan, peygamberler, manevî yükselmenin, ilerlemenin dersini verdikleri gibi, maddî gelişmenin de rehberleridir.
Onlar bize hayatı, varoluş gayesini ve gerçekleri tebliğ ederler, bildirirler:
“Kendi içinizden bir peygamber gönderdik ki, size âyetlerimizi okur, sizi inkâr ve günah kirlerinden temizler, size Kur’ân’ı, kâinatın gayesini, sırlarını ve daha bilmediğiniz nice şeyleri öğretir.”1
Öte yandan, Peygamberimize (asm) vahyedilen Kur’ân da batın (iç, metafizik) ilmine vâkıf olan kimseler için baştan başa gaybî (metafizik, ruhî, manevî) heberler nevinden 141 olup, harf ilmi bilginlerinin Kur’ân’dan bir sayfa kadar eser meydana getirmeleri bu hakikate işaret eder.
Dolaylı veya direkt “vahy”in mahsulü olan hadis-i şerifler de binlerce fennî, ilmî, edebî, ahlâkî, içtimaî, siyasî, idârî incelik ve nükteleri, güzellikleri ihtiva ederler.
Ki, tefekkürden ilme, yemekten içmeye, uyumaktan temizliğe; eğitimden evliliğe, ruh, nefis terbiyesinden tekâmüle kadar hayatın bütün safha ve sahalarına dair Kur’ân ve Sünnet-i Seniyye’nin ibraz etmiş olduğu mu’cîzevî bilgilerdir. Onlar, yüzlerce cilt kitaplarda tasnif edilmişlerdir. Ve asırlardan beri, insanlığa kaynaklık etmektedirler.
Hukukun, mimarinin, san’atın kaynağı din/vahiy olduğu gibi, teknik ve teknolojinin de kaynağı dindir. İlk Peygamber Hz. Âdem’den (as) Son Resul Hz. Muhammed’e (asm) kadar gelen 124 bin peygamberin kimisine “suhûf,” kimisine “kitap” indirerek, kimisine de önceki şeriatları vahyeden Hâdi-i Mutlak, insanlığı hem maddî, hem manevî hidayet vesileleri, önderler, kılavuzlar göndermiştir. Elçilerini insan toplumlarının manevî ilerleme cihetinde birer imam gönderdiği gibi, yine insanların maddî yükselmeleri suretinde dahi, o peygamberlerin her birisinin eline bazı harikalar verip yine o insanlara birer ustabaşı ve üstad etmiştir. Onlara mutlak olarak uymaya emrediyor...
San’atkâr ve zanaatkârların çoğunun pir olarak bir peygamberi kabul etmesinin sırrı budur. Peygamberlerin, toplumların manevî yükselmeleri cihetinde birer önder-imam olarak gönderildiği gibi, maddî yükselmelerine de peygamberlerin öncülük ettiklerini ifade eden Bediüzzaman, bunu mu’cîze ile gerçekleştirdiklerini vurgular.
Ruhu terbiye etmenin, ulvî duyguları geliştirmenin, olumsuz duyguları yönlendirip terbiye etmenin esaslarını da yine vahiy belirlemiştir.
İleride bu hususları ele alacağız.