Hizmet ya da satın alınan bir malın karşılığı olan bedeli ödemek, alıcının boynunun borcu. Bunu, ya peşinen öder, kurtulur veya belirlenen şartlar çerçevesinde vadeli veyahut taksitle öder.
Ödemenin şekli ne olursa olsun; gerek peşin, gerek taksitli, gerekse vadeli ödenmemiş borç, kişinin korkusu. Diğer bir tabirle, yürek çarpıntısı!
Kişi, ola ki, aldığı bir malın taksitini geciktirecek olsa; mağazanın önünden geçemez olur mağaza sahibiyle karşılaşır da, mahcup olurum endişesiyle.
“Borçlu, borcundan dolayı ölmez, ama benzi sararır” deyiminde olduğu gibi…
Bu, üç kuruşluk dünya metaının borcu için çekilen ve hayatın tadını tuzunu kaçıran küçük borcun, büyük korkusu.
Maddî durum, böyle!
Ya, meftun olduğumuz ve bitmesini hiç istemediğimiz hayat başta olmak üzere, hayatın bunca levazımatını bize ihsan edenin bizden istedikleri; yani, mükellef olduklarımız veyahut muktedir olamadığımız ya da ihmallerimiz neticesinde içine düştüğümüz manevî, ahirete taalluk eden borçlarımız ne olacak?
İnsana olan borcu karşısında rengi sararan kimsenin ibadet borcu, insanî borçlar, kul hakkı, göz hakkı, komşu hakkı, valideyn hukuku; harama tevessül gibi birçok kalem eksik-gedik ve davranış problemleri neticesinde tahakkuk eden alacaklar karşısında nasıl olur ahvali?
Esas çaba, bu konuda olmalı.
“Korkunun ecele faydası yok” atasözünden alınacak mesaj, korkuya, endişeye sevk eden; hem dünya hem de ahiret noktasında, külfet getiren hayat ve davranış tarzlarından uzak durmak, endişeden kurtulmak.
Çünkü:
Ahirette, mağazanın önünden geçmek yok. Hadi ondan kurtulduk. Ama sırattan geçmek var!
Onu nasıl edeceğiz?
Orada benizler sararır mı, kararır mı, aklanır mı bilinmez.
Onu, orada göreceğiz.
Âlemlerin Rabbi, bir hadîs-i kudsîde; “Rahmetim gazabımı geçti” 1 buyuruyor.
Amenna.
Ama yolcuya düşen yolunu; borçluya düşen borcunu düşünmek olmalı ve tedbirini almalı, değil mi?
Aksi hâlde, borçlu olmak, borçlu ölmek korkuların büyüğü!
Rabbim, inşaallah ne dünyada, ne ukbada mahcup etmez, bizleri.
Dipnot: 1. Aclunî, Keşfü’l-Hafâ, 1: 448.