Kelâmın fazlasını bile israf olarak tanımlayan Peygamberimiz (asm), “Her şeyde israf söz konusudur”(1) diyor ve her vesileyle bizi kanaate teşvik ediyor. Yemede içmede, giyim kuşamda, kişisel eşyalarımızda; elimizdeki varlığımızda israf, şiddetle men ediliyor.
Soru: Peki, insanlar neden israf ederler?
Cevap: “Hükm-ü Kur’ân’a göre, bu zamanda mimsiz medeniyetin icabatından olarak hacat-ı zaruriye dörtten yirmiye çıkmış. Tiryakilikle, görenekle ve itiyadla (alışkanlıkla) hacat-ı gayr-i zaruriye, hacat-ı zaruriye hükmüne geçmiş.”2 Birçok şey hiçbir mecburiyet yokken, zaruri sayılmış.
Görenek belâsı, gösteriş sevdası… Zaten işin bam teli de burası.
Cep telefonu furyasından ve bunların kullanım hacminin büyüklüğünün dünya nüfusunun üzerinde bir rakama ulaştığı ifade ediliyor, yetkili ağızlarca. İnsanların elinde birden fazla cep telefonu bulunuyor; kiminde iki, kiminde üç telefon. Âdeta yarışılıyor! Her geçen gün cep telefonları güncelleniyor, yeni modelleri çıkıyor; yeni özellikler keşfediliyor. Böylesi pahalı cep telefonları her yerden temin edilebilir olmanın yanında, sükse malzemesi, hava atma aracı olmak gibi de bir vasıf kazandı. Dahası; sahip olduğu dijital özellikler, dolandırıcılara senaryolarını kolayca kurgulama imkânı sağladı.
Doğrusu, hayret etmemek elde değil!
Dünyada bunca aç susuz, bunca mekânsız, huzursuz insan varken; dünyada, tedavüldeki cep telefonu sayısının dünya nüfusundan daha fazla oluşu ürkütücü bir durum! Yetmedi:
Türkiye, cep telefonu kullanımında 72 milyon adet ile Avrupa birincisiymiş. Bu alanda ipi göğüslemişiz, maaşallah!
İletişim teknolojisinin ülkemizdeki gelişimi yönünden, sevindiren; israfın geldiği çizgi bakımından ise, üzülmeyi gerektiren bir durum.
İhtiyacından dolayı kullananlar konumuzun dışında; işin vahamet yönü ise, “hava-civa” meselesi! Yani gösteriş merakı, başkasına karşı farklı olma tutkusu ya da, en azından diğerinden geri kalmama ihtirası.
Uyuşturucu kullanma yaşıyla cep telefonu kullanma yaşı birbirine denk. Her ikisinin de kullanma yaşının ilköğretim yaşına indiği yazılıyor, çiziliyor; haberlere konu oluyor.
Birisi yasak madde; diğeri, yasal araç.
Cep telefonu, çocuklar için gerek zaman zayiatı, gerek radyasyon yüküne maruz kalmaları ve gerekse bunların internetini kontrolsüz kullanmalarının ahlâkî risk taşıması bakımından fevkalâde zararlı olduğu tartışmasız bir gerçek. Yetişkinler için de öyle.
Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu, “Cep telefonlarının tehdit ve tehlikelerini anlatsam bir daha kullanmazsınız o telefonları” diyor.
Telefonlar bir muhabere aracıdır, muhabbet aracı değildir.
Fakat maalesef çoluk çocuk, genç, yaşlı pek çok insanın elinde “Akıllı telefon”lar. Hem de servet değerinde şeyler. Pek çok insan, maddî imkânının sınırlarını zorlaması pahasına bu cep telefonlarını kullanıyor.
Ankara’da, Kızılay’da yaya geçidinde yeşil ışığın yanmasını beklerken iki insanın birbiriyle konuşmasını istemeyerek duydum. : Bir bey, yanındaki hanımefendiye; “Adamın cebinde parası olmazsa olmasın, yeter ki, elinde yüksek kalitede bir cep telefonu olsun!” sözleriyle hayretini dile getiriyordu.
Gayriihtiyarî, buruk bir tebessüm belirdi dudaklarımda…
Dipnotlar:
1 -Camiü’s-Sağîr, 3: 1259.
2 -Said Nursî, Beyanat ve Tenvirler, 256.