‘’İslâmiyetin hayat-ı içtimaiyesine ve dolayısıyla din-i İslâma zarar vermek için, gençleri yoldan çıkarmak ve gençlik hevesâtıyla sefahete sevk etmek için bir iki komite çalışıyormuş. Aynen öyle de, biçare nisâ taifesinin gafil kısmını dahi yanlış yollara sevk etmek için bir iki komitenin tesirli bir surette perde altında çalıştığını hissettim. Ve bildim ki, bu millet-i İslâma bir dehşetli darbe, o cihetten geliyor.’’1
Bediüzzaman’a ‘’Eyvah!’’ dedirten; gençleri, gençlik heveslerini kullanarak onları sefahat ve günahlara sürükleyen; biçare kadınları ahlâk dışı yanlış yollara sevk eden komitelere bir bakalım.
Bediüzzaman’ın bahsettiği komitelerden birisi ve belki de en önemlisi basındı.
İşte bunların öncüsü bir dergi: ‘Resimli Ay’.
‘’Resimli Ay Dergisi 1924-1928 yılları arasında çıkar; bu birinci dönemdir. 1928’den 1930’a kadar tekrar çıkar. Bu da ikinci dönemdir. Dergi birinci döneminde sosyal meseleler üzerinde duran, magazin konularına, özellikle kadın okuyucu kitlesine hitap eden bir yayına sahipti.’’2
Bu dönemde basın ve yayın yoluyla kadınlara yönelik yayınlar yaparak yazılar yazan ve aynı zamanda da sol düşünceye hizmet eden bazı isimler çok önemlidir.
Yunus Nadi ile birlikte Sabiha ve Zekeriya Sertel çifti bu yayınlarda kilit isimlerdir. Bu üçlü fevkalade bir komite tarzında bu konuda hizmet görmüşlerdir.
Yunus Nadi ile birlikte Zekeriya Sertel (1890 Selanik doğumlu, gazeteci-yazar) M. Kemal’in isim babalığı yaptığı Cumhuriyet Gazetesi’nin kurucularındandır. Ayrıca Resimli Ay Dergisi’nin kurucusudur. Ve ayrıca Son Posta Gazetesi’nin de kurucusudur. Ve 1934’te Tan Gazetesi’ni Halil Lütfü Dördüncü ile birlikte satın alarak yayınlamaya başlar.
‘’Resimli Ay Dergisi 1 Şubat 1924’te yayınlanmaya başlamıştır. Bu dönem, Türkiye’nin siyasal tarihi açısından önemli bir dönemdir. Yazıların çoğu Sabiha ve Zekeriya Sertel tarafından yazılmakta ve dışarıdan yazı alınmamaktaydı. Mart 1929’dan itibaren her sayıda çeşitli sanatçılar tanıtılmaktadır. Kadın konusu derginin en önemli konularından olmaya devam edecektir. Özellikle kadınların güzelliklerini ne şekilde koruyacaklarına dair bilgiler, bakım, sağlık, moda, spor, Hollywood Yıldızları ve onların hayatları dergide fotoğraflarla sık bir biçimde ele alınmaktadır.’’3
Resimli Ay’ın kadınlara yönelik bir magazin dergisi olduğundan bahsetmiştik. Dergi aslında üç konuda, üç ayrı komite gibi faaliyet gösteriyordu. Bunlardan birisi, moda kıyafetler tanıtımıyla modaya teşvik, diğeri kadına sosyal ve siyasî haklar konusunda yayın, bir diğeri de güzellik yarışmalarını teşvikti ve bu dalda yarışmalar yapmaktı.
Tam da Bediüzzaman’ın belirttiği gibi, aile hayatını ve kadını ifsad etmek için oluşturulan komitelerdi bunlar.
Cumhuriyet Gazetesi, Tan Gazetesi, Son Posta, Hayat Ansiklopedisi, Resimli Ay aynı jenerasyonun farklı varyansları olarak modernizme hizmet ediyorlardı. Bediüzzaman’ın Meşrutiyet’teki ifadesiyle: ‘’Gazeteler iki kıyas-ı fasid cihetiyle... ahlak-ı İslamiyeyi sarstılar. Ve efkâr-ı umumiyeyi perişan ettiler... Yani taşrayı İstanbul’a ve İstanbul’u Avrupa’ya kıyas ederek...’’4
Anadolu kadınını ifsat ediyorlardı.
Bakalım bu dergi (Resimli Ay); 1924’lerin açlık ve sefaletle boğuşan Anadolu kadınına yönelik ne tür yayınlar yapmaktaydı.
Bir sonraki yazımızda inşallah.
Dipnotlar:
1- Bediüzzaman Said Nursi, Lem’alar, YAN, Printend in Germany1994, s.203
2- Canan Maralişaşır, Resimli Ay Dergisinde (1928- 1930) Edebi ve Fikri Gelişmeler, Gazi Ünv. Sos Bil. Enst. Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, Yüks. Lis. Tz. Ankara 2006
3- Burcu Ertuna Biçer, Erken Cumhuriyet Dönemi Aydını Sabiha Zekeriya Sertel’in Fikir Yazılarında Modernleşme Bağlamında Kadın Toplum ve Siyaset, T.C. Marmara Ünv. Sos. Bil. Enst.Kamu Yönetimi A.B.D. Siyaset ve Sosyal Bil. Dalı, Doktora Tezi, İstanbul 2008
4- Bediüzzaman Said Nursi, Divan-ı Harb-i Örfi, Yeni Asya Neşriyat 2000, İstanbul, s.25