Yıl içinde yaşanan bütün ekonomik sıkıntılar, pazardaki durgunluk, yükselen enflasyon ve işsizlik bu cümleyle birden bire yok sayılıyor. Sihirli bir cümle gibi her açıklamasında bu cümleye sarılan bakana bazı şeyleri hatırlatmakta fayda var.

Meselâ, Sayın Bakan 3 Ağustos 2018 tarihinde NTV canlı yayınında yaptığı açıklamada, “Enflasyonda 2019’da tek haneyi göreceğiz, net söylüyorum” dedikten hemen 48 gün sonra 20 Eylül 2018 tarihinde yaptığı açıklamada enflasyon hedefini değiştirerek yüzde 15,9 olarak açıkladı. Yılsonu enflasyon oranı ise TÜİK’in açıkladığı verilere göre bile yüzde 20,30 olarak gerçekleşti!

Bu rakamlara göre hedefler pek de tutturulmuş görünmüyor. Kaldı ki, 48 gün içinde değişen bir hedefi tutturmak başarı sayılmamalı. Zaten Merkez Bankası için de fiyat istikrarı çapasının hâlâ yüzde 5 enflasyon seviyesinde olduğunu da unutmamak lâzım.

***

DEVLET RAKİP OLUR MU?

Döviz kurundaki dengesizliğe bağlı olarak yükselen enflasyon oranı en fazla tarım sektörünü etkiledi. Buna bağlı olarak en fazla fiyat artışı da gıda ürünlerinde görüldü. Tohumları ithal edilen bir sektörün döviz kurundaki dengesizlikten etkilenmemesi beklenemezdi.

Tarımla uğraşan kesim zor durumda kalınca ilk önce devletin kapısını çalar. Devletin icra yetkisini elinde tutan hükümet de tarım sektörünü zor durumdan kurtaracak çareler üretmeye çalışır. En azından ekonomik kaygının, siyasî kaygının üstünde olduğu hükümetlerde bu böyledir.

Seçim atmosferinin ve tükenmişliğin de etkisi ile hükümetin siyasî kaygıları ekonomik kaygının önüne geçmiş olacak ki, tarım sektörünü kurtarması gereken hükümet devlet imkânlarını da kullanarak sektöre bir rakip olarak girdi ve tanzim satış çadırlarını açmaya başladı.

Salatalığı 4 liradan, biberi 7 liradan satmak zorunda kalan Ali Amcaya hükümet parmak sallayıp, “demek fiyatları yükseltirsin, sen benim başımı mı yakacaksın, ben yapacağımı bilirim” der gibi bir kısmı Mısır ve Suriye’den ithal edilen gıda ürünlerini tanzim satış mağazalarında piyasa fiyatının altında satmaya başladı. 

Devletten rakip olmaz. Bu yüzden gelişmiş ülkelerde devletin piyasaya müdahalesi düzenleyici tedbirlerden öteye geçmez. Devlet tarım sektörüne girerse devletle rekabet gücü olmayanlar sektörden çekilir. Bu da zaten can çekişen tarım sektörünü iyiden iyiye bitirir.

Öyle ya tanzim çadırında daha ucuzu var iken Ali Amca neden bahçesine daha fazla maliyetle sivri biber eksin? Üstüne çektiği zahmet de cabası...

Evet, bu bir tanzimdir, hem de tarım sektörünü bitirmeye yönelik bir tanzimdir. Hem de siyasî kaygının ekonomik kaygının önüne geçmesiyle ortaya konmuş bir tanzimdir. Eğer hükümet samimî olsaydı tanzim çadırlarını açmak yerine tarım üreticisinin maliyetinin bir kısmını üstlenir böylece tarım sektörünü de bu çileden kurtarırdı. Maksat üzüm yemek değil bağcıyı dövmek...