Yağmur yağarken bu âyeti tefekkür eden insan fark eder ki, yağmur, Allah’ın Rahman isminin en fazla tecelli ettiği mevcudattan birisidir. Zîra yağmur bizâtihi rahmettir. Kış ayında kıyametleri kopmuş olan toprağa ve nebatata Rahmet yüklü yağmur damlaları ile hayat veriliyor. Cenâb-ı Hak yeryüzünü ölümünün ardından, yağmur ile diriltiyor. Yağmur bir hikmet, bir nizam, bir intizam ile hiç şaşırmadan ve karıştırmadan, mahlûkatın en çok ihtiyacı olduğu zamanda ihtiyacı olduğu kadar gönderiliyor. Koca koca bulutlar tohumların, nebatatın ve rızka muhtaç mahlûkatın yardımına gönderiliyor. Mükemmel bir Hâkimin, muazzam hâkimiyetini gösteriyor. Bu faaliyetin arkasında bu işleri gören Zât, zerre kadar küçük câmid bir tohumun hukukunu ihmâl etmezken, küçük bir kâinat olan ve bu dünyanın en mükerrem misafiri olan insanın hukukunu nasıl ihmal eder? Ağacı Hayy isminin tecellisinden mahrum etmezken, hayatın en üst mertebesinde olan insanı Hayy isminin tecellisinden mahrum eder mi? Rahman, Âdil ve Rahim ismi ile müsemma olan Zâtın böyle bir merhametsizlik ve adaletsizlik göstermesi muhâldir.

Meselâ sarayında dolaşan kedi köpek gibi mahlûkata merhamet gösterip, onlara mükâfatını veren bir sultanın, sarayındaki misafir ve memurlarını ihsansız, mükâfatsız bırakması mümkün değildir. Cenâb-ı Hak, madem yeryüzünü ölümünün ardından her baharda yeniden diriltiyor, elbette nev-i beşeri de ölümünün ardından haşirde yeniden öylece diriltecektir. Merhamet-i Mutlakasını, Adalet-i Mahzasını gösterecektir.

Bu âlem Cenâb-ı Hakk’ın hikmetinin gâliben tecelli ettiği yerdir. İzzet ve azameti gereği bazı şeyleri esbab perdesi altında gizler. Bu nedenle meselâ Rahmetini yağmurun içerisine gizleyip gönderir ve sûr-misal berk ve ra’d ile her baharda yeryüzündeki nebatatı haşreder. Kıyametten sonra ise Cenâb-ı Hakk’ın kudreti gâliben tecelli eder ve Tevhid ve Celâl gereği esbab perdesi kalkar. Öyle ise sûr’a üflendiği zaman acbü’z-zeneb tohumları üzerine Cenâb-ı Hakk’ın Rahmeti mücessem olarak inecektir ve Nur’u, güneş-misâl, kurumuş kemiklerimize hayat verecektir.

Yağmur ve güneş üstüne düştüğü şeylerin fıtratı ve istidadı nisbetinde tesirini gösterir. Yarasalar güneşten kaçar ve zarar görür; güneş esasında rahmet iken onlar için zahmet olur, kokuşmuş şeylerin ve leşlerin üzerine düşen yağmur ve güneş onlara zarar verir, daha da kokuşmasına sebebiyet verir. Aynen öyle de Haşirde üstümüze yağan ve yansıyan Cenâb-ı Hakk’ın Nuru ve Rahmeti acbü’z-zeneb tohumları üzerinde istidatları ve fıtratları nisbetinde tesir gösterecektir. Fıtratları ve istidatları bozuk olanlar kötü fıtratlarının cezası olarak Rahmân, Rahîm ve Hayy isimlerinin tecellilerini Kahhar suretinde yaşayacaklardır. Fıtratları yüzünden Rahmet onlara azâb olacaktır. Nokta kadar “ene”lerini Rahmetin üstünde gördükleri için binler zahmetlere düçar olacaklardır. Cenâb-ı Hakk’ın Nuruna ve Rahmetine gözlerini kapayıp zayıf bir el feneri hükmünde olan enaniyetleri ile yetinmeye çalışanların, Haşirde Rahmân’ın Nurundan gözleri yanacak, yarasa-misâl istidatları yüzünden kaçacak delik arayacak fakat bulamayacaklardır. Şiddet-i Rahmetten azâb çekeceklerdir. Fıtratlarını Rahman’ın nuruna alıştırmadıkları için onların üzerinde kötü tesir edecektir.

Fıtratları Nur’a alışık olanlar için ise o Nur ve Rahmet, sümbüllenmelerine ve neşv-ü nemâ vermelerine sebeb olacaktır. 

Cenâb-ı Hak hepimizi fıtratları Nur’a alışık, istidatları Cenâb-ı Hakk’ın Rahmetinden istifade edecek mertebeye gelmiş kullarından eylesin. Âmin.