Modern bilimin en önemli buluşlarına ön ayaklık eden meyve sinekleri Bediüzzaman’ın “Küçüklüğümüze bakma. Tâifemizin azametine bak, ‘Sübhânallah’ de’ diye lisân-ı hal ile söylerler.” dediği gibi insanları tefekküre dâvet ediyor. BBC Dünya’da geçen habere göre, meyve sinekleri 100 yılı aşkın süredir bilim adamlarının çalışmalarına konu oluyor. Meyve sineklerini bu kadar popüler yapan sır ise bu küçük mekanizmaların zaman ve zamanın etkilerini gözlemlemek için biçilmiş kaftan olmaları. Çünkü meyve sineklerinin hayat süreleri çok hızlı. O kadar ki, insanlar üzerinde çalışılması neredeyse imkânsız olan nesiller arası genetik ve kalıtımla ilgili konular bu küçük canlılar sayesinde kısa sürede ve en az maliyetle çalışılabiliyor. 

Karbonhidrat muhtevalı yiyecekler yiyor

Yaklaşık 8-14 günlük bir üreme döngüsü olan dişi bir meyve sineği oda sıcaklığında hayatı boyunca her gün 30-50 yumurta bırakabilir ve 3-4 hafta içinde torun sahibi olabilir. Boyutunun 3 mm olması ise milyonları bulan popülasyonlarının laboratuvar ortamında tutulabilmesini sağlıyor. Milyonlarca sineği beslemek için karbonhidrat ve protein muhtevalı yiyecekler, genelde mısır unu ve maya ekstratı yeterli oluyor.

Bilimin en büyük buluşu

Genellikle önemsemeyip başımızdan savuşturduğumuz bu canlıya, modern bilimin en büyük buluşlarını kaynaklık ediyor. 1933 yılında Thomas Hunt Morgan adlı bilim adamına Nobel Ödülü kazandıran çalışma da meyve sinekleri üzerine yapılmış bir çalışmaydı. Morgan, çalışmasında meyve sineklerinin genetik mutasyonlarının kalıtımla nasıl aktarıldığını araştırmıştı. Bu araştırma, genlerin DNA tarafından üretildiğini ve DNA’nın kromozomlar üzerinde taşındığı teorisini getirdi. Bu buluş genetik kalıtım ve modern genetiğin kuruluşuna ön ayak olmuştur. Küçücük bir nokta hükmünde olan sinekte bile böyle hikmetler olduğunu öğrendikçe insan “denizler tükense de Rabb’in sözlerinin” tükenmeyeceğini daha iyi anlıyor.

Emine Sultan Çakır / İstanbul