İktidar partisinin “yerel seçimler manifestosu”ndaki vaadlerden biri de “yatay şehirleşme.” Zira bu vetirede rant hesâbına şehirlerin “dikey yapılaşma”yla mahvedildiği en üst düzeyden ikrarlarla ortada.
İkrarlar, İstanbul’daki Şehir ve STK Zirvesi’nde, “Tarih ve kültür varlıklarının restorasyonu deyince akla içimizi acıtan nice görüntü de geliyor. Tarih ve kültür cellâtları kol geziyor. Güya aslına uygun restore edilen ama üzeri çimento ve kumla kaplanan nice eserler gördük” diye konuşan Cumhurbaşkanı’nın “Biz bu şehre ihânet ettik, hâlâ da ediyoruz. Ben de bundan sorumluyum” itirafıyla kalmıyor. (gazeteler, 21.10.17)
Uluslararası Medeniyet Şurasında “40 kat, 100 kat bina yapmak sizi medeni yapmıyor” tesbitini yapan Cumhurbaşkanı, peşinden “Kültürel Mirası İhya Projeleri” tanıtımında, “Şehirlerimiz gecekonduların, zevksiz binaların saldırısına uğradı” hayıflanmasıyla “Valilerimizden, belediye başkanlarımızdan rica ediyorum; dikey yapılaşmaya müsaade etmeyelim, mimari anlayışımızda yatay mimari esastır” uyarısıyla “Şehirlerimizin çirkin binalarla kirletilmesine daha fazla tahammül edemeyiz” çağrısında bulundu. (DHA, 21.10 17)
Keza partisinin Rize’deki toplantısında, 20 yıldır koruma amaçlı imar planları hazırlanmayan Ayder Yaylası ile ilgili “Şu anki Ayder Yaylası bizim temsilimiz olamaz. Allah’ın bize verdiği Ayder bambaşka, ama biz Ayder’i kirlettik, rezil ettik” diyerek Ayder’i de “kentsel dönüşüm değişimiyle şanına yakışır bir hale getireceğiz” diye yakındı. (Akşam,7.8.18)
TRUM TOWERS MALL’LA TETİKLENDİ…
Esasen “dikey yapılaşma” tahribatı, daha 2012’de henüz bir Amerikalı işadamı iken, AKP iktidarında “Avrupa’daki ilk kapısını açan İstanbul’un yeni câzibe merkezi” olarak lanse edilen Trump’un “Trump Towers”unun açılışında Cumhurbaşkanı’nın dönemin Başbakanı olarak “İstanbul finans merkezi olma yolunda ilerliyor. Bu güzel eserleri İstanbul’a kazandıran herkese ülkem ve milletim adına teşekkür ediyorum” övgüsüyle hızlandırıldı.
“Şehirlerin betonlaşması”, “260 bin metrekarelik 39 katlı rezidans ve 37 katlı iş kuleleri İstanbul’a farklı bir hava kazandırdı. Gerek alışveriş noktasında gerek yaşam alanı olarak İstanbul için tasarımıyla yeni bir dönemi başlatacak bu yapıyı yapanları tebrik ederim” perspektifinden cüret aldı.
O denli ki “iktidara ilişik medya”da, Cumhurbaşkanı’nın “Galataport, Haydarpaşa Port… Yassıada, Yassıada olmaktan çıkacak. Kanal İstanbul sahibini bulacak” sözleri “büyük reform olarak” sunuldu. “Mall, tower, Kids, Food Court” yerine Türkçe kelimelerinin kullanılması ricâsı” “iktidara ilişik medya”da “Türkçe hassasiyeti” olarak lanse edildi. (gazeteler, 20.02.12)
En son “manifesto”nun “yatay şehirleşme” maddesinde, “tabiatla bütünleşen, aile, mahalle ve komşuluk kültürünü ihya eden örnek yerleşim alanları kurulacak. ‘Yatay şehirleşme modeli’ Türkiye’nin her yerine yaygınlaştırılacak. ‘Kentsel dönüşüm’ alanları ile yeni imara açılan bölgelerde de bu modele öncelik verilecek” deniliyor.
Ne var ki bu vetirede, “dikey yapılaşma”yla büyükşehirlerde yeni gökdelenler için inşaat şirketlerine ruhsat verildi, veriliyor. Şehirlerin tarihi dokusunun tahribiyle şehirlerin siluetinin bozulması, “insansızlaştırılması”, betona gömülmesi ameliyesi sürdürüldü, sürdürülüyor.
SÖYLEMDE “ŞİKÂYET”, EYLEMDE “BETONLAŞMA”
Hûlâsa, on altı yıllık iktidarın ve belediyelerde çeyrek asırlık yönetimde düşülen vartada, “sosyal belediyecilik”le doğrudan insana dokunan hizmet projelerinin eksikliğinden bahsediliyor; ama “kentsel dönüşüm” paravanında Cumhurbaşkanı’nın hayıflanmasıyla “insanı topraktan uzaklaştıran, yüksek binalarla ufukları karartan şehirlerin çirkin dikey yapılaşması” çarpıklığına devam ediliyor. (AA, 21.10.17)
Söylemde “betonlaşma”dan şikâyet edilirken, eylemde özellikle iktidar belediyelerinde hükûmetin desteğiyle rant maksatlı “dikey yapılaşma”yla -Cumhurbaşkanı’nın ifâdesiyle- bilhassa büyük şehirlerde rant amaçlı betonlaşmayla “şehirlere ihânet” sürüyor.