RUSYA'DA RİSALE-İ NUR DAVALARI YAZI DİZİSİ - 9

***

“YASAK, AİHS'NİN İFÂDE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ İÇEREN 10. MADDESİNE UYGUN MU?”

Son on bir yılda (2007–2018) Rusya’da Nur talebeleri hakkında tâkibatlarla tutuklamalar yapılmış, mahkûmiyet kararları alınmış; 30 mahkemede, 50’den fazla Nur talebesi suçlanmış, 100 bin rubleyi aşan para cezâları kesilmiş, ev hapsi ve 6 aydan 8 seneye varan hapis cezâları verilmişti. 

Yazılı olarak Rusya’daki savcılıklara, Başsavcı’ya, Başbakan’a, Cumhurbaşkanı’na Rusya Anayasası’nın ihlâlleri hakkında defalarca yapılan şikâyetlerden sonuç alınamamıştı.

Bunun için, söz konusu ağır hak ihlâllerine karşı, daha 2002’de AİHM, “114 nolu Rusya Federal Kanunu’na göre ‘aşırıcılık: ırksal, etnik, milli, sosyal ve dini nefreti ve düşmanlık hissini uyandırmak, ırksal, etnik, millî, dinî üstünlük ya da aşağılama propagandası yapıldığı” iddiası için “hedefi açık ve net değil” tesbitiyle  “geniş bir yorumla keyfi tarzda uygulandığı” yorumunda bulunmuş; “kanun maddesinin kapalılığı”na ve uygulamadaki sorunlara dikkat çekmişti.

Ayrıca Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu, Nur Risalelerinin yasaklanmasına sebebiyet veren bu maddeyi “net olmayan belirsiz tanımlama (unclear vague definition)” olarak tanımlayıp eleştirerek, değiştirilmesi yönünde mütalaasını bildirmişti. Bunun din mensupları hakkında ciddî ihlâllere yol açacağını bildirmişti. 

Her tarafa çekilebilen bu “lastikli kanun”la devletin istediğini “suçlu” gösterebileceği, “Rusya mahkemelerinin davalara önyargı ile yaklaşıp hukuka aykırı değerlendirmelerle mahkûmiyet kararını verdikleri” uyarısında bulunmuştu.  

Özetle, Nur Risaleleri hakkındaki olumsuz raporların İngilizceye tercüme edilmesini isteyen AİHM’in, daha baştan “Yerel mahkemenin kararıyla Said Nursî'nin kitaplarının dağıtımı yasaklandı mı? Bu, yasanın gerektirdiği bir karar mı? Bu yasak, demokratik toplumun bir gerekliliği mi? Karar, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifâde ve özgürlüğünü içeren 10. maddesine uygun mu?” sorularını sorması, son kararın işâretlerini vermişti. 

Neticede, on bir yıl sonra da olsa AİHM’in, 28 Ağustos 2018’de Risale-i Nurların yasaklanmasını kabul etmeyen kararı, Rusya’da tahrik ve evhamlarla gerçeklerin göz göre göre çarpıtılarak Nur Risalelerinin “hukuksuz olarak yasaklandığı”nı ele verirken, din ve vicdan hürriyeti, ifâde özgürlüğü, ibâdet ve toplanma hakkının ehemmiyetini bir defa daha ortaya koyuyor. 

“AİHM DOSYASI”NDA NUR RİSALELERİ HAKKINDAKİ BİLİRKİŞİ RAPORLARINDAN:

“Nur Risaleleri İslâm’ın ana kökleridir. Köklerini İslâmî geleneklerden ve asırların birikiminden almıştır. İslâmî, ilmî ve ahlâkî değerleri ihtiva eder, fanatiklik içermez, asla şiddete çağırmaz, siyasal bir kalkışmayı desteklemez.”

Aslında Rusya’da Nur Risalelerine kısıtlama getirilmesine karşı Nur taleblerinin AİHM'e yaptıkları itirazlarda AİHM’nin dosyasına giren, ancak konu ile ilgili bilgileri olmayıp kasdî olarak olumsuz görüş bildiren mihrakların jurnalleriyle yanıltılan bazı Rusya mahkemelerinin nazara almadıkları ve dünyanın muhtelif dinî merkezlerince hazırlanmış olan raporlarda, Nur Risaleleri ve Nur talebelerinin çalışmaları hakkında doğru bilgiler yer alıyor.

Başta AİHM’in önemseyip referans aldığı Rusya Müftüler Birliği gibi Müslümanların oluşturduğu kurumlar ile Vatikan Dinlerarası Sekreteri ve İngiltere Durham Üniversitesi raporlarında Risalelerde şiddetin olmadığı belirtiliyor.

Bunlara ilâveten -medyada da yer alan haberlere göre-, Rusya Müftülük Konseyi adına hazırlanan bilirkişiler raporunda, öncelikle “Said Nursî'nin Risalelerinin Kur'ân'ın tefsirini ihtiva ettiği, hiçbir radikal içeriğinin olmadığı” yazılıyor. 

Raporda, “Said Nursî’nin Risaleleri asla şiddete çağırmamakta, etnik milliyetçilik barındırmamaktadır. Ahlâksızlığa karşı insanları uyarmaktadır. Bu dinî metinlerin özelliğidir” denilirken, eserlerin dünyadaki inkârcılık ve ahlâkî tahribata karşı din mensupları arasında inançsızlığa ve ahlâkî çöküşe karşı işbirliğiyle dünya barışını esas aldığına ve Risale-i Nur ile ilgili olumsuz görüş ileri sürenlerin İslâmi bilgileri olmadığına dikkat çekiliyor.

Bu çerçevede, Rusya Müslümanlar Birliği’nce hazırlanan raporda, “Said Nursî'nin eserleri fanatiklik içermez. Şiddete çağırmaz. Irkçılığı, siyasal kalkışmayı desteklemez. Risale-i Nur İslâmî ve ahlâkî değerleri, Allah'a inanmayı ve sevmeyi destekler” deniliyor. 

Tataristan Cumhuriyeti Müslümanlar Birliği açıklamasına, “Said Nursî Kur'ân'ın saygın bir müfessiri. Tüm insanları ırkı ve dini ne olursa olsun sevgiye, barışa, birbirini anlamaya çağırdı. Bütün radikal hareketlere karşı oldu” tahlili yapılıyor. 

Tataristan Cumhuriyeti Tarih Enstitüsü İslâmi Çalışmalar Bölümü raporunda, “Said Nursî, ahlâki mükemmelliğe ve şiddete karşı olmaya çağırdı. Bu nedenle onun kitapları dini radikalliğe karşı ciddî mücadele aracıdır” ifâdesi yer alır. 

Vatikan Dinlerarası Sekreteri’nin raporun da, “Said Nursi'nin bu eserleri İslâm’ın ana kökleridir. Köklerini İslâmi geleneklerden ve asırların birikiminden almıştır. Asla radikal terimler içermez tam aksine uzlaştırmacı bir güçtür. Özellikle Allah'ın birliği, kardeşlik ve Müslümanlar - Hıristiyanlar arasındaki pozitif ilişkiyi cesâretlendirmiştir” değerlendirmesi yapılıyor. 

Malezya İslâm Üniversitesi uzmanının raporunda “Said Nursî, yeniden yapılanmaya, barışa, farklı kültür ve dinlerin işbirliğine, özellikle adâlet, hürriyet ve sevgiye çağırdı” perspektifi bildiriliyor.  

Mısır Arap Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı ve Mısır Müftülüğü raporunda,  “Said Nursî'nin kitapları okuyucu için çok faydalı. Allah sevgisi ve düşüncesini veriyor. Ahlâkî değerleri aşılıyor. Kötülüğü engelliyor” ifâdeleri serd ediliyor. 

İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ) Sanat ve Kültür Bölümü İslâm Tarihi Araştırmaları Direktörlüğü raporunda, “Said Nursî, Allah inancını ve ibâdetin anlamını yüceltti. Onun kitapları kişinin ırkı, aidiyeti, dini ne olursa olsun asla olumsuz bir duygu beslemeyi içermez” hükmü dercediliyor.. 

İngiltere Durham Üniversitesi uzman raporunda, “Farklı dinden bile olsa onun kitaplarında olumsuz bir düşünce bulamazsınız. Tâkipçilerine olumsuz düşünce vermemiştir. Müsbet hareketi öne çıkarmıştır” tesbiti belirtiliyor. 

Ve Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı’nın raporunda, “Said Nursî'nin kitapları ahlâkî ve dinî konuları işler. Said Nursî çok saygın bir din bilginidir, kendini hep politikadan, radikallikten uzak tutmuştur” deniliyor.

DİYANET'E DE SORDULAR

Bu arada Rusya’nın Novosibirsk şehrinde, Rusya’nın Asya Bölümü Müslümanları Müftülüğünün Eğitim ve Bilim Kurulu, Müslümanları Haklarını Müdafaa Komitesi Başkanı ve Rusya’nın Asya Bölümü Müslümanları Müftülüğünün şehir imamı Doç. Dr. Merazhov İlkhom Zavkidinovich, din uzmanı olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’na yaptığı yazılı müracaata aldığı müsbet cevabı mahkemelere ve AİHM’e sunuyor. 

“Saygıdeğer Başkanım, evvela zat-ı âlinize Rusya’nın Asya kısmında yaşayan Müslümanları adına saygı ve selâmlarımızı arz ederim. Biz bu müracaatımızı Rusya’da yaşayan Müslümanlar nâmına yazıyoruz” diye başlayan dilekçede, önce “27.05.2013 Novosibirsk Şehir Mahkemesi,  Merazhov I. Z. ve Odilov K.O. Novosibirsk şehrinde Uluslararası Dini Extremistik (aşırı) Nurcular Cemiyetini organize etmişler ve onlara bir sene şartlı tahliye cezâsı kararı verdi” bilgileri veriliyor. 

Mahkemenin, “Bu cemiyetin yaptığı faaliyetlerin finansal kaynağının Cemiyetin Türkiyedeki merkezi tarafından karşılandığı ifâde edilmiştir” iddiası üzerine “Türkiye Cumhuriyeti’nde Bediüzzaman Said Nursî’nin Risale-i Nur kulliyati extremistik sayılır mı? Bu kitapları Türkiye’de okumak, neşretmek, yaymak, satmak yasak mıdır? Türkiye’de uluslararası dini extremistik (aşırılık) faaliyet gösteren ‘Nurcular’ isimli bir cemiyet var mıdır? Eğer varsa bu cemiyetin Rusya civarında gösterdiği faaliyetlerin maddî kaynağı Türkiye’den mi gelmektedir?” soruları sorularak Diyanet’ten cevap isteniyor. 

***

Avrupa Konseyİ Parlamenter Meclİsi’ne gönderİlen raporun İngilizce metnİnden bİr kısım

ABOUT THE RISALE-I NUR COLLECTION WRITTEN BY BEDIUZAAMAN SAID NURSI AND THE EFFORTS GIVEN BY THE NUR STUDENTS IN RUSSIA

INTRODUCTION:

Together with the democratic developments in the Middle Asia Republicans which are located within the Russia Federation and Newly Independent States, the relations with Russia and the countries which have membership of the Newly Independent States have been improved. As a result of this, the people who organize religious, ethical, and moral works in Turkey have extensive dialogues on the mutual history with these communities which are neighbors, relatives and brothers.

That is to say, there have been efforts given to read and help others read the various books from the Risale-i Nur Colllection which is featured with the establishment of the moral and ethics among the society, and based on the recovery of the youth, and new generation from bad habits and sicknesses like alcohol, gambling, drug addiction, prostitution etc. which are caused by the moral degeneration. The Risale-I Nur altogether aims to repair and reinforce moral and ethics of the society together with science and knowledge against immorality.

These people supporting such events and works, playing the leadership role in moral and ethical education, are called “Nurcu” (Nur Student) among the society as they read the “Risale-i Nur”.

***