AKP iktidarında 40 yıllık Boğaziçi ve Fatih köprülerine son iki senede yüzde 300’lere yakın zam yapılırken, araba geçiş garantili Orhangazi ve diğer ücretli köprü ve tünellere son bir senede yapılan fahiş zamların yanısıra bir tek Avrasya Tüneli’nde yedi ayda gelen zam oranının yüzde 67.2’ye ulaşması kamuoyunda büyük tepkilere neden oldu.

Ancak garip olan, 1 Şubat’tan itibaren yürürlüğe girdiği açıklanan zamma dair Bakanlığın birkaç saat sonra “Yeni ücret tablosu internet sitesine ‘sehven’ konulmuştur. Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine zam yapılmamıştır” düzeltmesiyle apar topar geri alınmasıydı.

Bu durum, “Bakanlığın hazırlığını yapıp, otomobiller ve minibüsler için oranlarını tek tek belirlediği zammın nasıl olur da ‘sehven’ ilân edildiği?” sorusunu sordururken, çarpıklığın zammın mahalli seçimler öncesine denk gelmesi üzerine tepeden ikaz ya da azar ile geri alınmasından kaynaklandığı yorumlarına sebebiyet verdi.

Bu yüzden medyada, yüzde 38-40’ara varan zammın iki ay ertelendiği yorumları yapılırken, medyadan, özellikle sosyal medyadan ilginç değerlendirmeler yapıldı. Rekor zammın seçim sonrasına ertelenmesiyle “Bakanlığın vatandaşları âdeta “enâyi yerine koyduğu” eleştirileri paylaşıldı.

Ancak en çarpıcı yorum Fatih Altaylı’dan geldi. “Bu komedinin Türkçe tercümesi ve meali şudur: ‘Arkadaşlar, erken açıkladık. Bu zam yerel seçimlerden sonra yapılmak üzere hazırlanmış olup, 1 Şubat tarihi ‘sehven’ yazılmıştır. Aslında bu zam 1 Nisan tarihinden itibaren geçerli olacaktır. Seçim günü oy verme işlemi bitiminde açıklanması gereken bu zam ‘sehven’ erken açıklanmıştır” yorumu “sehven zam”ın bir nevi “özet tavzihi” oldu. (Habertürk, 31.1.19)

Ve birkaç saat içinde resmen ilân edilip iptal edilen tünel zammı “sehven garabeti”,  “yoktur, spekülasyondur, psikolojiktir” denilen ağır ekonomik kriz karşısında siyasi iktidarın sıkışmışlığını bir defa açığa çıkardı…

“Kriz yok”; 106 bin 167 esnaf kepenk indirmiş!

Türkiye’de, tarihin en ağır ekonomik krizin etkileri devam ediyor. Artan mâliyetler, borçları döndürememe, kurun yükselmesi gibi nedenler esnafta seri iflâslara sebep oluyor.

Yüzde 30’lara yükselen enflasyon, yüzde 100’lere tırmanan fiyatlarla, girdilere, bilhassa doğalgaza ve elektriğe peşpeşe zamlarla, girdilerin kat kat artmasıyla yüzlerce fabrika ve işyerinin kapanmasıyla üretimdeki düşüş ve işsizliğe yol açmış.

Esnaf ve Sanatkârlar Odaları, altı aylık zaman diliminde konkordato ilân eden şirket sayısının 3 bini geçtiğini, mahkemelere konkordato talebinde bulunanlar da hesâplandığında bu sayının 5 bine ve hatta 7 bine ulaşacağını açıklıyorlar. Kısacası, fatura işinden edilen binlerce vatandaşa kesilmiş.

Araştırmalara göre, kapanan işyeri sayısı bakımından son dört yılın en kötü senesi olarak kayıtlara geçen 2018’de kepenk indiren esnaf sayısı 106 bin 167’ye çıkmış. Son beş yılda ise batan esnaf sayısı yarım milyonu geçerek 516 bin 137’yi bulmuş.

Keza küçük işletmelerin batık kredi oranı geçen yılın on bir ayında yüzde 60 yükselirken, esnafın Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla kullandığı borç miktarı da son bir yılda yüzde 44 artmış.

Bu arada zincir marketlerin sokak aralarına kadar gelmesiyle başta bakkal ve büfeler olmak üzere birçok iş yerinin kapısına kilit vurulmasıyla ve ekonomik krizle esnafın bitme noktasına geldiği, artan işsiz ordusu ile kahvehanelerin sayısı arttığı belirtiliyor.

Bir yandan “kriz - miriz yok; olan, kurlar üzerinden kriz çıkartan bazı karanlık odakların algı operasyonudur”; “Türkiye’de yaşanan kriz değil, manipülasyondan kaynaklanan bir strestir!” diye konuşup, diğer yandan “kriz atlatılıyor, her gün daha iyiye gidiyoruz!” diyenlere duyurulur.