Amerikalı McKinsey’in “Türkiye’ye atanmış kayyum olduğu” tartışmaları sürerken, geçtiğimiz hafta New York’ta düzenlenen “Türkiye’nin Finansal Reformları ve Türk Ekonomisi” temalı konferansta konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, Türki- ye’nin kamu, hane halkı ve özel sektör borçlarında hiçbir sorunla karşı karşıya kalmadığını söylemiş. (gazeteler, 26.9.18)
Oysa 2017 yılında fert başına düşen millî gelir 5 bin 753 dolar iken son birkaç ayda TL’nin döviz karşısındaki değer kaybıyla 3 bin 570 dolara inmiş. Merkez Bankası ve Hazine’nin açıkladığı resmî rakamlara göre, toplam hane halkı borçlarının Gayri Safi Millî Hasılaya (GSMH) oranı 2002’de yüzde 2’lerde iken yüzde 18 olmuş.
On altı yıllık AKP iktidarında hane halkı borç yükü 9 kat, özel sektörün üç kat artmış. Krizden önce Mart 2018’de Türkiye’nin toplam borçları 4 trilyon 856’ya ulaşmış. (Yeniçağ, 26.9.18)
Yine Bakanlığı’n açıklamasıyla, 30 Haziran itibariyle brüt dış borç stoku 457 milyarla millî gelire oranı yüzde 51.8’e varmış. Ve Ağustos ayında ithalat yüzde 22.7, ihracat yüzde 6.5 azalmış.
Yüzde 24.52 olarak açıklansa da, gerçekte yüzde 30’lara yükselen enflasyon, yüzde 24.75’e çıkarılan faiz, yüzde 50’lerden yüzde 100’lere tırmanan fiyatlarla, kış öncesi doğalgaza peşpeşe yüzde 55’i aşan zamlarla kat kat artan pahalılık, yüzlerce fabrika ve işyerinin kapanmasıyla üretimdeki düşüş ve işsizlik ortada. Konkordato ilân eden şirket sayısı 3 bini geçmiş. Mahkemelere konkordato talebinde bulunanlar da hesâplandığında bu sayının 5 bine ve hatta 7 bine ulaşacağı belirtiliyor.
Buna rağmen Cumhurbaşkanı gibi iktidar sözcüleri ve “iktidara ilişik medya” yorumcuları, her fırsatta “kriz -miriz yok” diyorlar.
Tesbit
35 milyar dolar mâliyete rağmen…
Yaklaşık 80 km2’lik alan 3. Havalimanı’nın mâliyetine dair kamuoyuna değişik rakamlar söylendi. Dönemin Başbakanı Binali Yıldırım’ın geçen yılki açıklamasıyla toplam yatırım miktarının 35 milyar dolar olduğunu açıklamıştı. (airlinehaber.com,18.10.2016)
Buna rağmen Ulaştırma Bakanlığı yetkililerinin ifâdesiyle, havayollarının en önemli destek birimleri olan uçak bakım-onarım hangarları, Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ndeki hava trafiğinin yaklaşma-kontrol bölümü, bazı pistlerle hangarların ve ikram tesislerinin 3. Havalimanı’nda bulunmaması sebebiyle bütün bu hizmetler yine Yeşilköy Havalimanı’nda devam edecekmiş.
Yine yeni Havalimanı’nda Devlet Konukevi’nin olmaması sebebiyle yabancı devlet başkanları ile başbakanların güvenlikleri için Yeşilköy Havalimanı kullanılacakmış. Keza yeni iş jetleri için hizmet veren Genel Havacılık Terminali yeni Havalimanı’nda olmadığından bu hizmet de Yeşilköy’de verilecekmiş. Ve Yeşilköy Havalimanı en az beş yıl daha açık kalacakmış. (Güntay Şimşek, Habertürk, 24.9.18)
Peki, bugünkü kurla 200 milyar lirayı aşan para harcandığı halde neden bu kadar birim ve hizmet tesisi eksik bırakılmış? Üstelik Ulaştırma Bakanlığı’nca dış hatlarda 25 yıl için toplam 300 milyon yolcu garantisi verilerek ve garanti kapsamında gelmeyen her yolcu başına işletmeciye 20 Euro ödenmesi taahhüd edilerek…
Yazık değil mi?
İlginç
“Ey ÖSO mensubu!..”
Hükûmetten en üst düzeyde vatandaşların eldeki doları - dövizi bozdurmaları, kira ve alış verişlerde doları bırakıp TL’ye dönmeleri çağrıları yapılırken, geçtiğimiz ay Türkiye’nin Suriye’de maaşa bağladığı Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) mensuplarının TL’nin dolar karşısında yüzde 40 hızlı değer kaybından şikâyetle TL olarak aldıkları -300 dolar karşılığı- maaşlarının dolar üzerinden ödenmesini istedikleri haberi çıktı. (Sputnik, 28.8.18) Habere göre, Afrin-Cerablus bölgesinde üslenen, Türkiye’nin sağlık-eğitim hizmeti verdiği, “yerel polisi” eğittiği silâhlı grup ÖSO üyeleri ‘’800 TL o zaman 100 bin Suriye poundu ediyordu, şimdi sadece 40 bin pound ediyor’’ diye yakınmışlar.
İlginçtir bu konuda bir tepki verilmedi, verilmiyor. Belki de kriz ortamında bir de “ÖSO’cular”ın Türkiye’den maaş aldıkları pek bilinsin istenmiyor.