Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) 1990’dan bu yana her yıl yayımlanan, eşitsizlik, çok boyutlu yoksulluk, sağlık, eğitim, kaynak kullanımı, sosyal bütünleşme, güvenlik, uluslararası entegrasyon, çevre ve gelir dağılımı gibi birçok önemli hususu baz alan, çeşitli konularda ülkelerin insanî gelişmesini derecelendirerek karşılaştıran ve Eylül başında açıklanan “2014 İnsani Gelişme Raporu”na göre de 187 ülke ve bölge arasında 69. sırada.

İlk sırayı Norveç’in alıp İsviçre, Hollanda ve Amerika’nın peşinden geldiği, Almanya’nın 6., İngiltere’nin 14., Japonya’nın 17. ve iflastan sıyrılan Yunanistan’ın bile 29. olduğu endekste, Türkiye’nin 78. sıradaki Sırbistan ve 76.  Azerbaycan’ı ancak geçebilmesi çarpıcı. 

Raporda dikkat çekici olan, Türkiye’nin “gelir eşitsizliği”nde “insanî gelişme değeri”nin yüzde 16 oranında gerilemesi. Ve en az insanî gelişmeye sahip ülkeler olan Nijer, Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Sierra Leone’ye kıyasla “gelişmiş” sayılması…

EKONOMİ VE KALKINMAYA SEKTE

Ekonomik gelişmenin başarısının “insanî gelişme” düzeyi ve dinamiğiyle ölçüldüğünü belirten uzmanların tesbitiyle, Türkiye’nin “2014 insanî gelişme raporu”, ekonomik büyüme, kalkınma ve toplumsal refah durumunu belirliyor. Kaliteli eğitimde geriliğin âcilen giderilmesi, kalitenin yükseltilmesi, insanî istihdamın temini ve gelir dağılımındaki farkların giderilmesi gereği belirleniyor.

Gerçi bazı verilerle tahminî hayat süresiyle ortama öğrenim süresi ve fert başına düşen millî gelir 1980-2013 yılları arasında rakamlarla artış göstermiş. Ancak “İnsani İlerlemeyi Sürdürmek: Kırılganlıkları Azaltmak ve Dayanıklılık Oluşturmak” başlıklı 2014 raporunun alt endekslerindeki “çok boyutlu yoksulluk endeksi” Türkiye’nin vaziyetini bildirmesi açısından önemli. 

Ayrıca ülkenin gelişmesini olumsuz etkileyen uçurum düzeyindeki yöresel ve bölgesel eşitsizlikler ekonomik büyümeyi sekteye uğratıyor. Kalkınma hedeflerine gölge düşürüyor. 

Bu bakımdan, Türkiye’nin topyekûn gelişmesi ve kalkınması için kapsamlı reformların gereği vurgulanıyor. “İnsanî gelişme”nin üç temel boyutunda bilgiye erişim ve insana yakışır uzun ve sağlıklı hayat standardına ulaşılmasının gereği belirtiliyor…

TÜRKİYE, 41 ÜLKE ARASINDA 41.

Keza “eğitimde kalite araştırması”nda, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) üç yılda bir yapılan araştırmasında, Türkiye’nin mesleki-teknik eğitimdeki zâfiyeti vurgulanıyor.

Türkiye’nin “fen bilimleri” kategorisinde OECD ortalamasının altında kalarak 42., “matematik formülleri“ni anlamada 65 ülke arasında 62., “bilim kategorisi”nde en zayıf ülkeler arasında yer almasıyla belirlenen “düşük performans”ta dahi önemli bir düşüş olması, bunun göstergesi. 

Diğer yandan, meslekî ve teknik eğitimde yetersizlik, kalifiye ve ara eleman noksanlığı, imalat sanayiinde uygulamada ve endüstride “ara eleman” eksikliği, meslekî-teknik eğitimle personel temini güçlüğü, üretim sektörünün sorunlarının başında gelmeye devam ediyor. İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin yetersizliği, Türkiye’nin iş kazalarında dünyada ikinci, Avrupa’da birinci olmasıyla belgeleniyor. 

Yine üç katrilyonluk saray harcamalarına karşı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ağustos-Eylül-Ekim döneminde tarım dışı işsizlik oranının yüzde 12.7’ye yükselmesi; dört ayda 200 bin artan genç işsiz sayısındaki yükselişle 8 milyon 32 bin işsize varan işsizliğin yanısıra bütçenin faiz ve borç sarmalında oluşu bunun tescili. 

Esasen geçen yıl 41 üye ülkenin politikalarının kalitesiyle uzun vadede sürdürülebilirliğinin incelendiği “OECD ve AB’de Politika Performansı ve Yönetişim Kabiliyetleri, 2014 Sürdürülebilir Yönetim Göstergeleri” raporu, vaziyeti ortaya koyuyor. 

“Ekonomik politikalar”da 23., “sosyal politikalar” ve “politika performansı”nda 39. sıraya yerleşen Malta, Romanya ve Macaristan’ın ardından en zayıf puanla 41. sıraya düşen Türkiye’nin düşen “demokrasi kalitesi”nin yanısıra 69. sıradaki “insanî gelişmişlik endeksi” karnesini okutturuyor.

Ve Türkiye’nin kırılganlığı, “insanî gelişmişlik endeksi”ndeki durumu, temel hak ve hürriyetlerde ve özellikle basın özgürlüğünde açığa çıkıyor. Siyasî hesaplaşmaya dönüşen son medya operasyonları bunun tezâhürü…