Ortadoğu’da “Arap Baharı” olarak adlandırılan halk hareketleri dolayısıyla son bir yıldır Suriye sorunu ve nükleer programının niteliği konusundaki tartışmalar sebebiyle İran ile yapılan müzakereler dış politika konuları arasında öncelikli yerini korumaktadır. Türkiye açısından önümüzdeki dönemde dış politika gündeminde ilk sıralarda yer alacak konulardan biri de Güney Kafkasya coğrafyası ve özelde Ermenistan-Azerbaycan ilişkileridir.
«««
Temelde Ermenistan’ın 1988’de Azerbaycan’dan toprak iddiası ile başlayan Yukarı Karabağ sorunu, yaklaşık 1 milyon Azerbaycan Türkü’nün yurdundan hicret etmesine ve ülke topraklarının yüzde 20’sinin Ermenistan işgaline uğramasına yol açmıştır. Her ne kadar 1994’de imzalanan Bişkek Ateşkes Anlaşması sonrası sorunun çözümüne yönelik Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) bünyesinde Rusya, Fransa ve ABD’nin eşbaşkanlığını yaptığı Minsk Grubu oluşturulsa da bir sonuç alınamamıştır. Özellikle son dönemde iki ülke arasında sık sık yaşanan ateşkes ihlâlleri, Güney Kafkasya bölgesinin her an daha büyük bir çatışmaya sahne olabileceği ihtimalini ortaya koymaktadır. Bu sebeple dış politikaya muhtemel etkileri bakımından, Şubat 2013’te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde bir gösterge niteliği de taşıyan 6 Mayıs 2012 Pazar günü yapılan parlamento seçimlerini değerlendirmek yararlı olacaktır.
«««
Ermenistan’da 131 üyeli parlamento için milletvekillerinden doksanı ülke genelinde nispi seçim sistemi ile belirlenirken, kırkbir tanesi dar bölge çoğunlukçu seçim sistemi ile belirlenmektedir. Seçim öncesi, birden fazla oy kullanma, idarenin suiistimalleri, muhalefeti destekleyen iş adamlarına yönelik baskılar gibi seçimin meşrûiyetine yönelik eleştiriler AGİT raporlarına kadar yansımıştı(http://www.osce.org/odihr/elections/88245). Bu tür iddialar aslında geçmişte ülke siyasetinde yaşanan tecrübelerin devam edeceği kaygısından da kaynaklanıyordu. Nitekim seçim sonuçlarına yönelik eleştirilerin büyük bölümü ülkede mevcut iktidarı ortaya çıkaran 2008 yılı seçimlerinde ve öncesinde fazlası ile yaşanmıştı. Öyle ki 27 Ekim 1999’da Ermenistan Parlamentosuna yönelik baskında dönemin başbakanı Vazgen Sarkisyan ve yedi bakanı silâhlı çatışmada öldürülmüştü. Halen Ermenistan cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan Serj Sarkisyan, 2008’de yapılan genel seçimde eski Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan karşısında %52 oy alarak galip gelmesine rağmen, seçimlerde hile yapıldığı iddiasıyla ülke, büyük kitlesel protesto eylemlerine sahne olmuş ve gösteriler sonucu on kişinin ölümü yüz otuzunun yaralanması üzerine ülkede yirmi gün olağanüstü hal ilân edilmişti. 2012 Parlamento seçimleri sonrasında da benzer tartışmalar yaşansa da ciddî boyutlarda olmamıştır.
Parlamento seçimleri öncesinde Ermenistan Cumhuriyetçi Partisi, Müreffeh Ermenistan Partisi, Hukuk Ülkesi Partisi koalisyon hükümetini oluşturmaktaydı. Muhalefette ise hükümette bulunan Miras Partisi, Ermenistan Devrimci Konfederasyonu (Daşnaksutyun) ve parlamento dışı muhalefet olarak eski cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrossian’ın liderliğini yaptığı Millî Kongre Bloku bulunmaktaydı. Seçim kampanyası sırasında, Ermenistan’ın dış politikası ve bu bağlamda Azerbaycan ile olan sorunlarından çok işsizlik, fakirlik ve göç gibi iktisadi sorunlar öne çıktı. Ermenistan seçimlerine ilişkin Merkezi Seçim Komisyonu’nun açıkladığı sonuçlara göre ülke genelinde yaklaşık ikibuçuk milyon seçmen oy kullandı(http://www.elections.am/). Seçimin favorisi mevcut cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın iktidardaki Ermenistan Cumhuriyetçi Partisi % 44 oy aldı ve parlamentoda 69 milletvekiliyle temsil edilmeye hak kazandı. Böylece koalisyona ihtiyaç duymadan tek başına hükümet kurabilme imkânı elde etti. Müreffeh Ermenistan Partisi % 30 oranı ile parlamentoda 36 sandalye kazandı. Yine seçim sonucuna göre, Millî Kongre Bloku yedi, Ermeni Devrimci Federasyonu (Daşnaksutyun) ve Hukuk Ülkesi partileri altışar milletvekili, Miras Partisi ise beş milletvekili elde etti. Parlamentoya iki bağımsız milletvekili de girmiş oldu.
Sonuç olarak Sarkisyan, partisinin %44 seçim başarısı ile iç siyasetteki konumunu güçlendirmiş ve Şubat 2013 başkanlık seçimleri öncesi kamuoyu üstünlüğünü korumuş oldu. Bu durum önümüzdeki süreçte Ermenistan dış politikasında, statükocu ve sertlik yanlısı tutumun devam edeceğini göstermektedir.