«««
Rusya’da yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde Başbakan Vladimir Putin, dört yıl aradan sonra yeniden devlet başkanı seçildi. Seçim süreci hakkında yapılan değerlendirme ve iddialar, Putin’in önümüzdeki altı yıl için Kremlin’de oturması önünde bir engel oluşturmamaktadır. Rusya, yaklaşık 17 milyon km² yüzölçümü ve 145 milyonluk nüfusu ile uluslar arası ilişkilerde hem bölgesel, hem de küresel önemli bir aktördür. BM Güvenlik Konseyi’nde veto hakkına sahip beş daimî üyeden biri olmanın yanı sıra gelişmiş sekiz ülkenin oluşturduğu G8 üyesidir.
Türkiye ve Rusya ilişkileri, soğuk savaş döneminde güvenlik politikaları çevresinde şekillenmekteydi. İki ülke ilişkileri, Doğu Bloku ve Sovyetler Birliği’nin çökmesinden sonra çok boyutlu bir nitelik kazanmıştır. Enerji, inşaat ve turizm başta olmak üzere, iki ülke ekonomik ilişkileri çeşitli alanlara yayılmış ve derinlik kazanmıştır. Nitekim Dışişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun 25-27 Ocak 2012 tarihleri arasında iki günlük Moskova ziyareti sırasında işbirliğini geliştirmeye dönük önemli kararlar alınmış ve halen 31 milyar 500 milyon dolar olan iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin gelecek 5 yıl içerisinde 100 milyar dolar düzeyine çıkarılacağı ifade edilmiştir.
Türkiye ve Rusya genel olarak bölgesel sorunlarda işbirliği ve güvene önem vermekte, muhatabının konumunu gözetmektedir. Her iki ülke, İran’ın nükleer programı, Suriye sorunu, Dağlık Karabağ sorunu başta olmak üzere, birçok uluslar arası sorunda diyalog ve görüş alış verişine önem vermektedir. Dolayısıyla soğuk savaş sonrası dönemde iki ülke ilişkilerinde adeta bir bahar havası yaşandığı söylenebilir.
«««
Doğu’daki komşumuz İran’da ise, hafta sonu parlamento seçimleri yapıldı. İran, 454 km uzunluğunda ortak sınırımızın bulunduğu, 75 milyonun üzerinde nüfusu ile köklü bir tarihe sahip önemli bir komşumuzdur. Türkiye ve İran ilişkileri, ekonomi ve güvenlik başta olmak üzere, birçok alanı kapsamaktadır. İran’da, 2 Mart günü 290 üyeli parlamento için seçimler yapıldı. Ülkedeki seçim sistemi, barajsız ve dar seçim bölgesi sistemini esas almaktadır. Mecliste siyasî parti ve grubu olmadığı için milletvekilleri, kolaylıkla bulunduğu siyasî konumu değiştirebilmektedir. Ülkede 18 yaşını dolduran 48 milyonun üzerinde kayıtlı seçmen bulunmaktadır. Parlamento üyelerinin dört yıl için doğrudan ve gizli oyla seçildiği İran’da, Mecusi, Musevi, Süryani, Keldani cemaatleri birer, Ermeniler ise iki milletvekili ile parlamentoda temsil edilmektedir. İran’da Koruyucular Konseyi milletvekili seçimlerinde adaylık başvurusunda bulunanları veto edebilmektedir. Nitekim son seçimlerde yaklaşık iki bin başvuru, Koruyucular Konseyi tarafından elenmiştir. Reform yanlıları ise, adaylarının büyük bölümünün onaylanmaması üzerine seçimi boykot çağrısı yapmıştır.
Muhammed Hatemi’nin 1997’de cumhurbaşkanı seçilmesi sonrasında, ülke iç siyasetinde muhafazakâr ve reformistler arasındaki mücadele daha belirgin hale gelmişti. 2004 yılı seçimleri ve sonrasında Mahmud Ahmedi Nejad’ın 2005’te cumhurbaşkanı seçilmesi ile muhafazakâr siyaset, İran’da gücünü perçinlemişti. Ancak Haziran 2009’da Ahmedi Nejad’ın ikinci kez cumhurbaşkanlığını kazandığı seçimlerde yaygın usûlsüzlük iddiaları, ülke çapında geniş katımlı protesto yürüyüşlerine yol açmıştı. Nitekim Reformcu liderler Mirhüseyin Musavi ile Mehdi Kerubi, 2009 seçimini protesto gösterilerinden bu yana ev hapsinde tutulmaktadır.
Sonuç olarak İran’da yaşanan siyasî gelişmeler, dinî lider Ayetullah Ali Hamaney’in etrafında şekillenmektedir. Nitekim son yapılan parlamento seçimlerinde Cumhurbaşkanı Ahmedi Nejad’ın, dinî lider Ayetullah Ali Hamaney karşısında önemli bir güç kaybına uğradığı görülmektedir. Parlamento seçimlerinin, İran dış politikası üzerinde bir etkisinin olması beklenmemekle birlikte, seçim sonuçları 2013’te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi açısından önemli bir gösterge niteliğindedir.