İDLİB’DE ÇATIŞMALAR ŞİDDETLENİRKEN, OLAN YİNE SİVİL HALKA OLUYOR...

Suriye ordusunun hedefinde muhaliflerin elindeki son büyük yerleşim yeri, son kaleleri İdlib var. Türkiye’nin komşusu İdlib, askerî ve siyasî açıdan bölgedeki birçok aktör için stratejik öneme sahip. BBC Türkçe’ye konuşan uzmanlar İdlib’in Suriye’de 2011’de başlayan iç savaşın dönüm noktalarından biri olacağı görüşünde. Bir kısmı kamplarda yaklaşık üç milyon kişinin yaşadığı İdlib’e olası bir operasyonun göç dalgasını tetikleyebileceğini ifade ediyor. Birleşmiş Milletler, ‘son yılların en büyük insanlık krizinin yaşanabileceği’ uyarılarını yapıyor. Rusya ve Suriye ise, bölgenin ‘teröristlerden temizlenmesi gerektiğini’ söylüyor. Türkiye de göç dalgası ve insani krizin tırmanacağı kaygısıyla operasyona karşı. Suriye ordusu, Rusya’nın da desteğiyle İdlib’i muhaliflerden geri almak için kapsamlı bir operasyon düzenlemeye hazırlanıyor.

Yeni bir göç dalgası demek 

İdlib, Astana Mutabakatı çerçevesinde Suriye’de oluşturulan dört Gerilimi Azaltma bölgesinden biri olarak belirlenmişti. Mutabakat kapsamında Türkiye İdlib içine 12 gözlem kontrol noktası kurdu. Bunların aralarına Rusya 10, İran da 7 gözlem noktası yerleştirdi. TSK’nın İdlib çevresine gönderdiği askerî konvoy, Şam ile Halep arasında görüntülendi.

İdlib’in yeniden Suriye hükümetinin kontrolüne geçmesi Esad’ın yanı sıra İran ve Rusya’nın da bölgedeki nüfuzlarını güçlendirmek açısından önemli bir hedef. Türkiye için ise, bir kısmı çevredeki mülteci kamplarına sığınan yaklaşık üç milyon kişinin yaşadığı İdlib’e yönelik bir operasyon, yeni bir göç dalgası demek. 

Rus savaş uçakları 22 gün aradan sonra İdlib’e hava saldırısı düzenledi

İnsanlık felâketi yaşanabilir

İdlib, kuzeyinde Hatay’ın Reyhanlı ilçesine, batısında Yayladağı, Güveççi’ye komşu. Bölge, savaşın çıktığı 2011’de Türkiye’ye ilk sivil göçün yaşandığı ve yabancı savaşçıların da Suriye’ye en fazla geçiş yaptığı yerdi. BM, olası bir operasyonda 800 bin kişinin göçe zorlanacağı ve ‘insanlık felaketi yaşanabileceği’ uyarısında bulunuyor. Türkiye’nin sınırları ise artık kapalı. Göç dalgası yaşanması durumunda çok sayıda farklı cihatçı, Selefi, el Kaide’ci örgüte mensup savaşçıların da Türkiye’ye geçmesinden kaygılanılıyor. Suriye’deki gelişmeleri yakından izleyen uzmanlardan Aymenn Jawad al Tamimi, Türkiye’nin savaşın başında açtığı sınırlarla sivillerin yanı sıra ‘ülkeye giren savaşçılarla, bu tip terörist ağların merkezi haline gelmiş olabileceğini söyleyip “Pakistan gibi oldu” diyor.

Suriye hududu ‘Özel Güvenlik Bölgesi’ ilân edildi

Gaziantep’te, Suriye hududunun geri bölgesinde bazı yerler 15 gün süreyle “Özel Güvenlik Bölgesi” ilan edildiği bildirildi. Valilikten yapılan yazılı açıklamada, Suriye sınırında güvenlik durumunu desteklemek ve vatandaşların can ve mal güvenliğini muhtemel tehdit ve tehlikelerden bertaraf etmek üzere, 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’nun ilgili maddesi gereğince, hududun geri bölgesinde 15 gün süreyle “Özel Güvenlik Bölgesi” ilân edilmesine karar verildiği belirtildi. 31 Ağustos saat 17.00’de başlayan uygulamanın 14 Eylül Cuma günü 17.00’de sona ereceği kaydedildi. Açıklamada, belirtilen tarihlerde “Özel Güvenlik Bölgesi” ilân edilen yerlerde her türlü araç ve insan giriş-çıkışının kontrolü, gerektiğinde yasaklanması ve gerekli güvenlik tedbirlerinin İl Jandarma Komutanlığı ve İl Emniyet Müdürlüğünce alınacağı vurgulandı. Gaziantep - aa

Sevkiyatın hedefi göçü durdurmak 

Suriye ordusunun beklenen İdlib operasyonu öncesi Türk Silâhlı Kuvvetleri’nin sınıra yönelik başlattığı silâh sevkiyatının amacının, başlayacak muhtemel göç dalgasının Türkiye’ye ulaşmadan Suriye içindeki sivil yerleşim kamplarında kontrol altına alınması olduğu öne sürülüyor. Rusya ve İran’la varılan anlaşma uyarınca İdlib’de 12 askeri gözlem noktasında konuşlu olan TSK’nın hareketlenecek Suriye ordusu ile burun buruna olması da endişeleri artırıyor. Geçtiğimiz günlerde 12 gözlem noktasına sıkı bir takviye yapan Türk Silâhlı Kuvvetleri, Hatay’daki sınır bölgelerine yönelik Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden yoğun sevkiyata başladı. Hürriyet’in genelkurmay muhabiri Uğur Ergan’ın haberine göre, bölgeye gönderilen tankların amacı göçe karşı tedbir almak. Bu kapsalda TSK unsurları ile diğer istihbarat ve güvenlik güçleri olası bir hareketlilikte göç dalgasını, Suriye toprakları içinde karşılayacak. Bunun için bölgede bulunan Atme Kampı’nın yeni göç dalgasına hazır olması için genişletme ve yenileme çalışmaları devam ediyor. Türk birliklerine sığınmaya çalışan göçmenlere yönelik radikal unsurlar veya rejim güçlerinden bir müdahale olması halinde, bunlara da anında misliyle karşılık verileceği bildirildi.

Münbiç’te 40. devriye 

Türk Silâhlı Kuvvetleri (TSK), Fırat Kalkanı Harekat alanı ile Münbiç hattında 40. devriye görevini yaptı. Genelkurmay Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, TSK ve ABD Silâhlı Kuvvetleri unsurlarınca, Fırat Kalkanı Harekât alanı ile Münbiç arasında kalan hatta bugün 40. koordineli/bağımsız devriye faaliyeti yerine getirildi. Ankara - aa

Türkiye – Suriye diyaloğu başlamalı

CHP’nin Dış İlişkiler’den sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, Türkiye ve Suriye arasında diyaloğun başlaması gerektiğini belirtirken, aksi takdirde iki ülke arasında sıcak çatışma olacağı uyarısında bulundu. Cumhuriyet’e konuşan Çeviköz, şöyle devam etti; “İdlib faciasının önlenmesi için her şeyden evvel; bizim başından beri savunduğumuz, Suriye rejimiyle diyalog ihtiyacının artık kaçınılmaz hale geldiğidir. Başından beri bu diyaloğun kopmaması ve diplomasiden mutlaka istifade edilmeye devam edilmesi gerektiği görüşündeydik. Ama AKP iktidarının hedefi Suriye’de rejimi değiştirmek olduğu için hiçbir zaman oraya gelemediler. Rusya’nın sürekli olarak Türkiye’ye Şam’la görüşmesi gerektiğini telkin ettiğini biliyorum. Ama bu noktaya geldi mi, bir şekilde dolaylı olarak da olsa bazı görüşmeler yapılıyor mu, bunu bilemiyorum. Dolaylı olarak, Astana sürecine girdiğimiz andan itibaren böyle bir görüşme olduğunu esasen varsaymak gerekir; rejimin beklentileri Rusya-İran tarafından dile getirildikçe Türkiye bunları dolaylı olarak öğreniyor. Yalnız Rusya ‘nın yaklaşımı, ‘Beni aracı olarak kullanmayın, Şam’la Ankara arasında ben laf taşıyamam sizin aranızda kendiniz görüşmeniz gerekir’ şeklinde. Bunu defalarca Türkiye’ye söyledi, Lavrov da dile getirdi.”

Akar, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi’yle görüştü 

MillÎ Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’i kabul etti. Akar’ın, Jeffrey’i kabulünde, Suriye’deki gelişmelerin ele alındığı ve YPG’nin bölgedeki varlığından duyulan rahatsızlığın ifade edildiği öğrenildi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Türkiye’nin hak ve menfaatlerinin korunması için Türkiye tarafından sergilenen kararlılık vurgulanmış ve bölücü terör örgütünün bölgeyi tamamen terk etmesinin gerekliliği ifade edilmiştir” denildi.

AB: Yıkıcı sonuçlar doğurabilir 

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “İdlib’e muhtemel bir saldırı, zaten yeterince acı çekmiş halk üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurabilir.” dedi. Mogherini, AB Büyükelçiler Konferansı’nda yaptığı açılış konuşmasında, Suriye’de savaşın henüz bitmediğini belirterek “İdlib’e muhtemel bir saldırı zaten yeterince acı çekmiş halk üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurabilir. Şu haftalarda bunu engellemek için elimizden geleni yapmalıyız” ifadelerini kullandı. Ortadoğu’daki bir diğer sorun olan İsrail-Filistin gerginliğinin de arttığına ve iki devletli çözüme ulaşmanın gittikçe zorlaştığına dikkati çeken Mogherini, “Bütün dünya, kaos anına doğru ilerliyor ancak burada sorulması gereken soru, bu sadece ‘anlık’ mı, yoksa uzun dönemli bir trend mi?” ifadelerini kullandı. Suriye’de muhaliflerin son kalesi İdlib’de 4 milyona yakın sivil, Esad rejimi ve destekçilerinin olası operasyonundan endişe duyuyor. Stratejik konumdaki İdlib’de yaşanabilecek herhangi bir çatışmanın, Türkiye ve Avrupa’ya büyük bir göç dalgasını tetiklemesi ihtimali bulunuyor. Brüksel - aa

Trump’tan İdlib mesajı 

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’de Beşşar Esad rejiminin İdlib’e “düşünmeden” saldırmaması gerektiğini belirterek, “Ruslar ve İranlılar bu muhtemel insanlık trajedisinde yer alarak derin bir insanî hata yaparlar” ifadesini kullandı. Trump, sosyal medya hesabı Twitter’dan yaptığı paylaşımda Suriye hakkında değerlendirmelerde bulundu. Donald Trump,  “Suriye Başkanı Beşşar Esed Suriye’nin İdlib şehrine düşünmeden saldırmamalı. Ruslar ve İranlılar bu muhtemel insanlık trajedisinde yer alarak derin bir insani hata yaparlar. Yüzbinlerce insan ölebilir. Olmasına müsade etmeyin” şeklinde paylaşımda bulundu. Washington DC- aa