Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKYB)’de bağımsızlık referandumu için oy kullanılan Erbil’de seçmenlerden bazıları konvoylar oluşturarak referandumu kutladı. Yerel saatle önceki gün 08.00 sıralarında başlayan ve 18.00’de sona ereceği açıklanan oy verme işlemi saat 19.00’a çekilerek bir saat daha uzatılmıştı. Kutlamalar sırasında IKBY bayraklarının yanı sıra görülen İsrail bayrağı dikkatleri çekti. IKBY, başta ABD olmak üzere Türkiye ve birçok ülkenin karşı çıkmasına rağmen referanduma gitmişti. Erbil’de vatandaşların büyük bir kısmı referanduma evet derken Kerkük’teki vatandaşlar karşı çıkmıştı. Bağımsızlık referandumu için oy verme işlemi önceki gün sabahın erken saatlerinde başladı ve bitiş saatinden 1 saat daha fazla uzatılarak saat 19’ da bitti. Sonuçların 72 saatte açıklanmasının beklendiği, oy pusulalarında Kürtçe, Türkçe, Arapça ve Süryanice olmak üzere dört ayrı dilin yer aldığı belirtilen referandum sonrasında Kerkük valiliği sokağa çıkma yasağı getirdi. Referandumda Kürtlerin yüksek bir katılım gösterdiği gözlemlenirken, Türkmen ve Arapların çoğunlukta yaşadığı bölgelerde ise katılımın az olduğu tespit edildi. Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu  tarafından yapılan açıklamada 4 milyon 581 seçmenden 3 milyon 357 bin kişinin oy kullandığını, bu veriler ışığında referanduma katılımın yüzde 72.16 olduğunu bildirdi.

Referanduma tepkiler sürüyor

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde yapılan bağımsızlık referandumuyla ilgili pek çok ülkeden tepkiler gelmeye devam ediyor.  Beyaz Saray sözcüsü Sarah Sanders, Irak’ın toprak bütünlüğünden yana olduklarını vurguladı. Beyaz Saray sözcüsü Sanders, “IŞİD’i ortadan kaldırmak ve İran’ı püskürtmek için birleşik bir Irak olmasını umut ediyoruz” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Heather Nauert da ABD’nin, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin referandum kararından derin hayal kırıklığı yaşadığını söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson referandumla ilgili yaptığı yazılı açıklamada referandumu desteklemediklerini ve Irak’ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü savunduklarını belirtti. Irak Başbakanı Haydar el-İbadi de referandumu yapan yetkililere karşı gereken tedbirleri arttıracaklarını söyledi. İbadi, “Referandumun yapılmasının büyük risk olduğunu belirterek, anayasal değil ve sonuçlarını tanımayacağız” dedi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, IKBY’deki  tartışmalı referanduma ilişkin, “Rusya, bölgenin istikrarı ve güvenliği için Irak’ın toprak ve siyasî bütünlüğünü destekliyor.” dedi.

ŞAM: Kürtlerle müzakere edebiliriz

Kuzey Irak’taki referandumla ilgili açıklama Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim’den geldi. Suriye Dışişleri Bakanı Muallim hükümetin IŞİD yenildikten sonra Kürtlerin talebini tartışabileceğini söyledi. DW’de yer alan habere göre Muallim, “Konu müzakereye açık. IŞİD’i temizlediğimizde Kürtlerle oturur ve bir gelecek formülü üzerinde anlaşmaya varırız” dedi.  Suriye Dışişleri Bakanı Muallim hükümetin Irak’ın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirterek Esad yönetiminin Kuzey Irak referandumuna itirazını yineledi.  Suriyeli Kürtlerin Suriye Arap Cumhuriyeti içinde özerklik talep ettiğini vurguladı. Suriye’nin kuzeyinde üç bölgeyi kontrol eden PYD ve müttefikleri geçen hafta yerel yöneticileri belirlemek üzere seçim yaptı.  Yerel seçim Ocakta parlamento seçimiyle tamamlanacak üç aşamalı sürecin ilk adımını oluşturuyor.

Sudan'dan IKBY'deki tartışmalı referanduma tepki

Sudan'da muhalefette bulunan siyasi partiler, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) gerçekleştirdiği tartışmalı referanduma tepki gösterdi.

Muhalefetteki Sosyalist Arap Baas Partisi-Kutur Sudan Sözcüsü Muhammed Dıyaeddin, yaptığı açıklamada, IKBY'deki tartışmalı referanduma tepki göstererek, "Referandum, Irak'ın küçük oluşumlara bölünmesi planı kapsamında IKBY'nin ayrılması anlamına geliyor." dedi.

Dıyaeddin, "Plan kuzeyde Kürt, orta kesimde Sünni, güneyde ise Şii devleti kurulmasını içeriyor. Bu, Ortadoğu'yu parçalamak ve yeniden şekillendirmek amacı taşıyan bir ABD ve Siyonizm planı." ifadesini kullandı.

Şimdi Reform Hareketi Partisi yetkililerinden Usame Tevfik de referandumun "Ortadoğu'yu bölmeyi amaçlayan bir ABD ve Siyonizm planı olduğunu" söyledi.

Tevfik, "Bölgede kaos yaratmakla başlayan bu plan, daha sonra devleti bölme ve küçük zayıf devletçikler oluşturmayı hedefliyor. Söz konusu plan böl, parçala ve yönet politikasının bir parçası. Devletler zayıflatılarak, çatışmalara ve ayrılıklara sürükleniyor." diye konuştu.

Öte yandan Sudan Kongre Partisi Sözcüsü Muhammed Hasan Arabi de IKBY'deki referandumun bölgedeki mevcut sorunları daha da artıracağını dile getirdi.

Arabi, "Dünya artık birlikte yaşama olgusuna doğru ilerliyor. Halkların kararlarına saygı duyuyoruz ancak bölünme ve ayrılma doğru değil. Bu, bölgedeki sorunları daha fazla arttırır." şeklinde konuştu.

Irak hükümeti, 2005 anayasasına aykırı olduğu için dün IKBY tarafından gerçekleştirilen referandumu ve sonuçlarını tanımadığını açıklamıştı.

Bağdat yönetimi IKBY'ye uluslararası uçuşları durduracak

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, sınır kontrollerinin 3 gün içerisinde Bağdat'a verilmemesi halinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) çift yönlü tüm uluslararası hava uçuşlarını durduracaklarını bildirdi.

İbadi, düzenlediği basın toplantısında, "Referandumun tüm Irak ve IKBY'ye olumsuz etkileri olacak. Bu tek taraflı bir adımdı, bununla ortaklık anlayışıyla ve uluslararası irade dinlenmedi. Irak'ın birliği ve egemenliğinden asla taviz vermeyeceğiz. Referandumun sonucuyla ilgili müzakerelerde bulunmayacağız." dedi.

Bazı Kürt yetkililerin Irak vatandaşları arasında nefret duyguları yaydığını belirten İbadi, "Özellikle Kürt vatandaşlarımız olmak üzere hiçbir vatandaşımızın onuruna dokunmayız." dedi.

Merkezi yönetimin yetkilerini ülkenin her yerinde uygulayacağını söyleyen İbadi, federal bütçenin anayasaya göre merkezi yönetime geri dönmesi gerektiğinin altını çizdi.

İbadi ayrıca tüm kara ve hava sınır kapılarının merkezi yönetimin denetimine geçmesi kararı aldıklarını ifade etti.

"IKBY'ye uçuşları durduracağız"

Irak Başbakanı İbadi, şunları kaydetti:

"IKBY yetkilileri yerel, bölgesel ve uluslararası çevrelerin referandumun anayasal olmadığı yönündeki çağrılarını dinlemedi. IKBY'deki sınır kapıları Irak Sınır Kontrol Kurumu'nun denetimine tâbidir. Sınır kontrollerinin 3 gün içerisinde Bağdat'a verilmemesi halinde IKBY'den ve IKBY'ye olan tüm uluslararası hava uçuşlarını durduracağız. Bu kararı Bakanlar Kurulu'nda aldık. IKBY'nin serveti denetimden uzak yönetiliyor ve gelirleri yurt dışındaki kişisel hesaplara gidiyor."

AA