Avrupa Konseyi, yükselişte olan popülizm konusunda Avrupa devletlerini uyardı. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, popülizme karşı en etkili silâhın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olduğunu söyledi.

Avrupa’da demokrasi, insan hakları ve hukuk devletinin durumu hakkında yıllık değerlendirme raporunu açıklayan Jagland, “muhalif görüşleri dışlayarak toplumdaki genel hoşnutsuzluk üzerinde oynayan bütün siyasî güçler” şeklinde tanımladığı popülizmi, günümüz Avrupasında “demokrasi önündeki en önemli tehdit” olarak gösterdi.  Bu durumu, geniş kitlelerin desteğini kazanmak için “uçuruma doğru bir yarış” olarak tanımlayan Jagland, en fazla zarar gören topluluğun Müslümanlar olduğuna vurguda bulundu. Jagland, popülistlerin bir diğer ortak yanının “milliyetçi duyguları okşamak amacıyla uluslar arası kurumları eleştirme” olduğunu, bu kapsamda, “uluslar arası kurum, yargı ve antlaşmaların ‘halkın egemenliğini çalmakla’ suçlandığını” ifade etti. Tüm bunların “demokrasi için bariz risk oluşturduğunu” söyleyen Avrupa Konseyi Genel Sekerteri, “Avrupa’da popülizmin hoşgörülür hale geldiği ve bayağılaştığı bu gidişata karşı aktif biçimde direnmeliyiz” uyarısında bulundu.

Tükenme duygusu

Avrupa genelinde gerçekleştirilen araştırmalar, sağ ve sol popülizmin kıt’a genelinde yayıldığını gösteriyor. IPSOS kurumu tarafından gerçekleştirilen bir araştırma, popülist tezlerin Avrupa’nın 5 büyük ülkesinde (Almanya, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık ve İspanya) “çoğunluğu” etkilediğini gösteriyor. Araştırmaya göre, popülist partiler arasında farklar olsa da, bu hareketlerin yükselişleri “tükenme duygusu”, “geleneksel siyasî parti ve uluslararası kurumlara olan güvenin azalması” ve “güçlü lider talebi” gibi faktörlere dayanıyor. İtalya’da halkın yüzde 73’ü ülkenin “tükenmekte olduğunu” düşünüyor. Bu oran İspanya’da yüzde 69, Fransa’da yüzde 67, İngiltere’de ise yüzde 57. Bu duygunun Avrupa’da çoğunlukta olmadığı tek önemli ülke Almanya (yüzde 47).

‘’Uluslar arası yükümlülüklere aykırı davranılıyor’’

Popülist hareketlerin, iktidarda oldukları bazı ülkelerde “anayasal kurallara açıkça karşı çıktıklarını ve ülkenin uluslar arası yükümlülüklerine aykırı davrandıklarını” belirten Jagland, kimi ülkelerde ise “elitleri suçlayan ve göç konusuyla vatandaşların korkularını sömüren milliyetçi ve yabancı düşmanı partilerin sayısındaki artışa” dikkat çekti. Jagland, “zemin kaybetme korkusundaki geleneksel siyasî partiler de bu fenomene iltica ve kamusal düzenle ilgili konularda tutumlarını sertleştirerek yanıt vermekteler” ifadelerini kullandı.