ABD’de son iki günde yaşanan iki önemli gelişme Başkan Donald Trump’ın görevinden azledilmesi sürecinin başlatılması çağrılarının daha yüksek sesle dile getirilmesine sebep oldu. Önce Washington Post, Trump’ın Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile yaptığı görüşmede bir başka ülkeden gelen çok gizli bir istihbaratı paylaştığını bildirdi. Trump, bu haberi doğruladı ve buna hakkı olduğunu söyleyerek, bu kararını savundu. Daha sonra New York Times gazetesi de, Trump’ın kısa bir süre önce görevden aldığı Federal Soruşturma Bürosu (FBI) Başkanı James Comey’den eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn hakkında Rusya ile ilişkilerinden dolayı açılan soruşturmanın kapatılmasını istediğini öne sürdü. Beyaz Saray, bu iddiaları yalanladı. Bu gelişmeler Trump için görevden azil sürecinin başlatılabileceğine dair yorumların daha yüksek sesle yapılmasına sebep oldu. Bazı Temsilciler Meclisi üyeleri, azil sürecinin başlaması için başvuruda bulunabileceklerini açıklarken, ilk kez bir Cumhuriyetçi Kongre üyesi de bu ihtimali gündeme getirdi.

Azil süreci için yeterli zemin oluşabilir

Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Üyesi Justin Amash, ‘’New York Times’ın haberinin doğru çıkması halinde Trump’ın Comey’den soruşturmayı durdurmasını istemesinin azil sürecinin başlatılması için yeterli zemini oluşturdu mu?’’ sorusuna “Evet” cevabını verdi.  ABD anayasası, Kongre’ye başkanın üç kategoriden en az birince suç işlemesine kanaat getirilmesi halinde görevden alma yetkisi veriyor. Bu suçlar ABD’nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek olarak tanımlanan “ihanet”, siyasî fayda karşılığında para ya da hediye kabul etmeyi ihtiva eden “rüşvet” ve yasalarda kesin bir tanıma yer verilmeyen “ağır ve vahim suç” işlemek ya da “başka kötü davranışta” bulunmak olarak sıralanıyor. ABD anayasa hukuku uzmanları, son kategoriye ne tarz eylemlerin girdiğinin net olmadığını belirtiyor. Ancak uzmanlara göre, genellikle bu kategorideki eylemlerde, kamuoyunun genelini doğrudan etkileyen ağır bir suçun işlenmesi ya da başkana duyulan güvenin ciddî şekilde kırılması kriterleri aranıyor.

Önce Temsilciler Meclisi, sonra Senato

Sürecin başlatılması için ABD Kongresi’nin iki kanadından biri olan Temsilciler Meclisi’nde herhangi bir üye başkan hakkında azil süreci başlatmak için girişimde bulunabiliyor. Bu başvuru daha sonra Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi’nin önüne gidiyor. Burada azil sürecinin devam edip etmeyeceği kararı oy çokluğuyla alınıyor. Bugüne kadar birçok başkan hakkında şahsî olarak azil süreci başlatma başvurusu yapıldı. Ancak bu başvurular genellikle Adalet Komitesi’nde reddedildi ve süreç de noktalandı. Adalet Komitesi’nin onay vermesi halinde bir de Temsilciler Meclisi’nde oylama yapılıyor. Salt çoğunluğun kabul etmesi durumunda da azil süreci Senato’da devam ediyor. Burada ise davaya benzer bir süreç işletiliyor. Başkanın azledilme talebine ilişkin deliller ortaya konuyor, şahitler dinleniyor. Başkan da ayrıca kendi savunmasını yapıyor. Senatörler de jüri görevi üstlenerek, nihaî kararı veriyor. Bir başkanın azledilmesi için Senato’da üçte iki çoğunluk gerekiyor.

ABD Kongresinden Comey’e iki dâvet

ABD Başkanı Donald Trump tarafından görevine son verilen eski Federal Soruşturma Bürosu (FBI) Direktörü James Comey’nin, “görevden uzaklaştırılmasıyla” ilgili halka açık oturumlarda konuşması için ABD Kongresinden iki ayrı dâvet aldığı bildirildi. ABD Senatosunun İstihbarat Komitesi ve Adalet Komitesi, Comey’yi halka açık oturumlarda konuşması için dâvet etti. Senato İstihbarat Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Senatör Richard Burr ile komite üyesi Demokrat Senatör Mark Warner, basın mensuplarına yaptıkları açıklamada, Comey’ye, “görevinden uzaklaştırılmasıyla” ilgili komitede konuşmak üzere davet mektubu gönderdiklerini ve kendisinden olumlu yanıt alacaklarına inandıklarını söyledi. Senatörler, komitenin Comey ile basın kapalı görüşme yapmayı istediğini de bildirdi. Comey, komitenin geçen haftaki kapalı görüşme talebini geri çevirmiş, kamuoyuna açık olması halinde Senatoya geleceğini belirtmişti.Diğer yandan Komitenin Rusya soruşturmasıyla ilgili alt komitesi üyesi Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ile Demokrat Senatör Sheldon Whitehouse, basın mensuplarına yaptıkları değerlendirmede, Comey’ye davet mektubunu kısa sürede ulaştıracaklarını açıkladı.