"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Doların yükselişinin ekonomiye yansımaları nasıl?

05 Ağustos 2018, Pazar 16:53
Özellikle yılbaşından bu yana yurtiçi siyasi belirsizlikler ve bölgesel güvenlik endişeleri eşliğinde dolar karşısında yüzde 30’dan fazla değer kaybeden Türk lirasının döviz cinsinden borcu olan ve ithalat yapan birçok firmayı içinden çıkması zor bir girdaba itmesinden korkuluyor.

Ekonominin kırılgan gidişinden en çok etkilenenlerin arasında hammadde ve doğrudan ithalat yapmak zorunda olan firmalar da var.

Özellikle yılbaşından bu yana yurtiçi siyasi belirsizlikler ve bölgesel güvenlik endişeleri eşliğinde dolar karşısında yüzde 30’dan fazla değer kaybeden liranın döviz cinsinden borcu olan ve ithalat yapan birçok firmayı içinden çıkması zor bir girdaba itmesinden korkuluyor.

Son 15 yıllık dış ticaret performansı incelendiğinde ihracatın ithalatı karşılama oranı yaklaşık yüzde 65 seviyelerinde. Bir diğer deyişle, Türkiye bu dönemde 65 dolarlık mal satışı karşısında 100 dolarlık ithalat gerçekleştirmiş durumda.

Bir yandan dolar cinsinden borcu olan büyük firmalar peş peşe borç yapılandırmaya giderken işin KOBİ boyutu da pek iç açıcı değil. Zira azalan ciro ve gitgide pahalı hale gelen ithalat karşısında küçük ve orta ölçekli işletmeler ilk çareyi fiyat atışına gitmekte ve kâr marjlarını kısmakta görüyor. Bir sonraki aşamada, liradaki kaybın devam etmesi halinde piyasada ardı ardına işten çıkarmalarla karşılaşılabilir.

Rahip Brunson krizi Türk ekonomisini tehdit ediyor

Merkez Bankası'nın faiz artırımına gitmemesi, Türk Lirası'nın dolar karşısındaki düşüşünü hızlandırırken, Çarşamba günü resmiyete dökülen ‘rahip Brunson krizi‘ ve iki Türk bakana uygulanan yaptırımlar halihazırda kırılgan olan Türk ekonomisini iyiden iyiye tehdit ediyor.

Yaptırım kararıyla başlayan kayıplar sonrası cuma sabahı piyasalar 5.109 gibi tarihi bir dolar/TL rekoruna uyandı. 10 yıllık tahviller yüzde 19’un üzerine çıkarak bir başka rekora ulaştı. Ayrıca BIST‘in yılbaşından bu yana kayıpları yüzde 20’ye yaklaştı. Bu da küresel piyasalardaki en kötü performans olarak kayıtlara geçmiş durumda.

Döviz açık pozisyonları tehlikeli hal almaya başladı

Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören büyük ölçekli şirketlere bakıldığında en yüksek döviz açık pozisyonuna sahip olanların başında iletişim, gıda, inşaat, enerji ve ulaşım firmaları geliyor. Bu sektörler aynı zamanda ekonomik büyümeye en yüksek katkı sağlayan alanlar arasında.

Türk Telekom, Anadolu Grubu, Torunlar GYO, Akenerji, Türk Hava Yolları ve TOFAŞ BIST’te başı çeken yüksek döviz borçlu devler. Bunlardan Türk Telekom, Akenerji ve THY ilk çeyrekte zarar açıklamıştı.

Geçtiğimiz günlerde Bloomberg, Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) liradaki değer kaybı nedeniyle sorunlu kredilerdeki artışa daha hızlı çare bulabilmek için yeni bir çalışma başlattığını yazmıştı. Bu da içeride bankaların riskli krediler noktasında sabrının taşmakta olduğunun bir göstergesi.

Ayrıca Merkez Bankası Salı günü yayınladığı üç aylık enflasyon raporunda ‘döviz kredisi kullanan firmaların yaşayabileceği maddi sıkıntılara’ dikkat çekmişti. Türk Telekom ve Yıldız Holding dahil büyük şirketler toplamda 20 milyar dolardan fazla borcun yapılandırılması için başvuruda bulunmuştu.

Siyasi ve yapısal sorunlar kırılganlığı artırıyor

Bundan beş yıl önce` Kırılgan Beşli' olarak adlandırılan gelişmekte olan ülkeler listesine dahil edilen Türkiye geride kalan sürede listeden çıkanlar olmasına rağmen kendi durumunu düzeltemedi. İlk başta Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Afrika ve Türkiye olarak belirtilen kırılgan ülkeleri Standard &Poors son olarak Türkiye, Arjantin, Pakistan, Mısır ve Katar olarak güncelledi.

Analistler, Türkiye‘nin kendi iç politik riskleri, yüksek cari açık ve dış dalgalara karşı kırılganlık gibi yapısal sorunları nedeniyle diğer dört ülkeden negatif yönde ayrıştığını belirtiyor. OHAL sonrası ülkeye gelecek olan ya da yerleşik yabancı yatırımcıya yeterli yasal güvencenin sağlanamaması ve sıcak paraya karşı devam eden yüksek duyarlılık en güncel sorunlar olarak masada duruyor.

Özel sektörün farklı alanlarında farklı kur krizi senaryoları çizilirken, iş dünyasının önde gelen temsilcileri liranın aşırı değer kaybı sonrası peş peşe alarm sinyalleri vermeye başlamış durumda.

Çarşamba günü Anadolu Ajansı’na konuşan Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik iş dünyası için en büyük sorunlar arasında yükselen dolara dikkat çekti. “Dolar neredeyse 5'e dayanmış vaziyette. Bunları yüksek buluyoruz. Bunlar iş dünyasının hazırlıklı olmadığı noktalar,” diyen Bilecik ekonominin daha dengeli bir büyümeye oturması gerektiğinin de altını çizdi.

Perşembe günü açıklama yapan, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), döviz ve faizdeki yükseliş eğilimine karşı sektörün desteklenmesi gerektiğini belirterek inşaat faaliyetleri üzerindeki baskının kısa ve orta vadede daha da artabileceğini vurguladı.

Euronews Türkçe

Okunma Sayısı: 2756
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
    (*)

    Namaz Vakitleri

    • İmsak

    • Güneş

    • Öğle

    • İkindi

    • Akşam

    • Yatsı