Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılı Kasım ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Ekimde yüzde 2,67 artış gösteren enflasyon (Tüketici Fiyat Endeksi - TÜFE), kasım ayında yüzde 1,44 oranında düşüş yaşadı. Beklenti yüzde 0,64 azalacağı yönündeydi. Veri ile birlikte tüketici fiyatları, Haziran 2017’den beri ilk kez aylık bazda düşüş yaşamış oldu. Kasım ayı enflasyonuyla birlikte bir önceki ay yüzde 25,24 olan yıllık enflasyon yüzde 21,62’ye geriledi. Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi’nde ise kasım ayında yüzde 2,53 oranında düşüş yaşandı. Yıllık artış yüzde 38,54 oldu. 

Gıdada çok sınırlı 

Açıklanan rakamları ekonomistler sosyal medya hesaplarından değerlendirdi. Ekonomist Ümit Akçay, sürpriz yok derken, ekonomi uzmanı Cem Başlevent düşüşü akaryakıtta indirim ve beyaz eşyada vergi indirimine bağladı. Başlevent; “Kasımda %1,44 azalan TÜFE’nin detayına bakıldığında enflasyonla topyekun mücadelenin gıdada çok sınırlı, giyimde ise tamamen palavra olduğu görülüyor. Akaryakıttaki indirim ve beyaz eşya ve mobilyadaki vergi indirimleri belirleyici olmuş” ifadelerini kullandı. 

Krizin ilerleyen aşamaları

“Tüketici ve üretici fiyat endekslerinde sürpriz yok” diye Ümit Akçay ise şunları ifade etti; “Tıpkı dış ticaret rakamlarındaki gibi, burada da ekonomik daralmanın farklı görünümleri ile karşı karşıyayız. Yaşadığımız süreci bütünsel olarak değerlendirmek gerekiyor. Döviz krizi, sürecin sadece bir aşamasıydı. Şu anda halen etkileri ekonomiye yayılıyor, üfe-tüfe farkı azalmakla birlikte halen sürüyor. Krizin ilerleyen aşamaları daha zor olacak.”

Zamlar geri alınsın 

Kasım ayı enflasyonunun 3 ay öncesinde yaptığı öngörülere uygun olarak düştüğünü ifade eden TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Döviz kurlarındaki düşüşe bağlı olarak akaryakıt fiyatlarındaki indirimin enflasyonun düşmesine büyük etkisi oldu. Talebimiz üzerine beyaz eşya, otomotiv ve mobilyada yapılan vergi indirimleri de enflasyonun negatif çıkmasında büyük bir rol oynadı. Enflasyondaki düşüşün bu gelişmelere bağlı olarak Aralık ayında da devam edeceğini öngörüyoruz.

TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken

Ancak bu iki aylık düşüşün 2019 yılından itibaren kalıcı hale gelebilmesi için elektirik, doğalgaz ve suda da büyük oranda indirimler yapılması gerekir. Bu şekilde hem enflasyon oranları düşerken hem de dar gelirli vatandaşın satın alma gücü artacağından yapılan indirimlerin ekonomik büyümeye de etkisi olacaktır” dedi. 

Enflasyonla Mücadele Programı’nın başarısı

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, enflasyonda düşüşün güçlü şekilde başladığını ve bu eğilimin süreceğini belirterek, “Kasım ayı enflasyon rakamları, eylül ayındaki yüksek enflasyon sonrasında atılan adımların ve Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı’nın başarısını ortaya koymuştur.” ifadesini kullandı. Albayrak, Twitter hesabından, kasım ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Albayrak, “Bu tablo, enflasyonda düşüşün güçlü bir şekilde başladığını ve bu düşüş eğiliminin süreceğini göstermektedir.” değerlendirmesinde bulundu. Kasım ayı enflasyon rakamlarının, eylüldeki yüksek enflasyon sonrasında atılan adımların ve Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı’nın başarısını ortaya koyduğuna işaret eden Albayrak, dengelenme sürecinin kur ve faizlerden sonra enflasyon rakamlarında da etkisini göstermeye başladığını vurguladı.

Market rafları tam tersini söylüyor

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “Eğer enflasyon düşüyorsa hükümet, ağustos ve eylül aylarında doğal gaz ve elektriğe yaptığı fahiş zamları geri almalı, trafik cezaları ile vergilerdeki yeniden değerleme oranlarını da bu rakamları baz alarak güncellemelidir” ifadesini kullandı. Erdoğdu, yazılı açıklamasında, TÜİK tarafından bugün açıklanan enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Enflasyonun düştüğünü söylemenin, ekonominin temel ilkelerine ve hayatın gerçeklerine aykırı bir durum olduğunu savunan Erdoğdu, dünyada fiyatlar artarken enflasyonu düşen tek ülkenin Türkiye olduğuna dikkati çekti. Erdoğdu, şunları kaydetti: “Kağıt üzerinde enflasyonu istediğiniz gibi düşürebilirsiniz ama vatandaş, marketlerde, elektrik ve doğal gaz faturalarında, ödediği vergilerde enflasyonun düşüp düşmediğini yaşayarak görüyor. Market rafları, faturalar bu verinin tam tersi rakamlarla dolu. Daha önce de milli gelir hesaplarında hile yapan TÜİK’in açıkladığı bu enflasyon rakamlarına zerrece güvenmiyoruz. ÜFE’nin yüzde 41 olduğu yerde, TÜFE’de aylık düşüş gerçekçi değil. Bu tamamen ücretlerdeki artışı düşük tutmak için bir oyun.”