Bugünkü yazımızda, Avrupa’daki din eğitimi ile ülkemizdeki din eğitimini karşılaştırarak din eğitimine ait sistemimizi sorgulamaya çalışacağız.

AVRUPA’DA DİN EĞİTİMİ

Avrupa’da genel mânâda din eğitimi laiklik ilkesine bağlı ülkeler de dâhil olmak üzere, devlet eli ile destekleniyor. Ancak önemli bir husus var ki; din eğitimi devlet kontrolünde tutulmuyor, daha çok dinî cemaatlerin inisiyatifine bırakılıyor. Meselâ Almanya’da dersin hedef ve muhtevasını dinî cemaatler devlet ile uyumlu halde belirliyor. Avusturya’da dinî cemaatler isterlerse haftalık din eğitimini arttırabiliyorlar. Bununla birlikte birçok Avrupa ülkesinde din dersi verilmesi ilkokullarda, hatta bazı ülkelerde anaokulundan başlıyor. Meselâ Belçika’daki animasyon dersleri, anaokulu ve ilkokullarda dinî muhtevalı olarak din eğitiminin tamamlayıcı unsuru olarak öğrencilere veriliyor. 

Bunlar içerisinde en dikkat çekici olanı ise İngiltere. İngiltere’de; devlet törenleri dinî olarak yapılmakta ve okullarda güne toplu duâ ile başlanmaktadır. 

Avrupa ülkelerinin en dikkat çekici yanı ise özgürlüklerin geniş oluşu. Bir veli, öğrencisinin dinî eğitimi almasını istemediği takdirde öğrenci din dersini almayabiliyor, ancak; % 70 - % 80 oranında öğrenci velileri din eğitimini tercih ediyorlar. Dolayısıyla din eğitimindeki bu demokratik uygulama din derslerine katılımı arttırmaktadır. Öte yandan özel kurumlar da her seviyede dinî kurs, konferans ya da yayın faaliyetini serbestçe yapabilmekte, bunu yaptıklarında da bu faaliyetleri irtica olarak adlandırılmamaktadır. Ancak Avrupa’nın iman noktasındaki eksikleri, Avrupa insanının maneviyat sahasının boş kalmasına sebep olmaktadır. (Bediüzzaman’ın Avrupa’yı ikiye ayırmasını da dikkate alarak değerlendirmelerimizi yaparsak daha sağlıklı olacaktır.)

TÜRKİYE’DE DİN EĞİTİMİ

Türkiye’deki din eğitimi ise Avrupa’dan farklılık gösteriyor. Meselâ; “Din derslerinin müfredatı, diğer bütün dersler gibi Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmaktadır. Avrupa’ya nazaran ülkemizde özel dinî kurumların faaliyet göstermesi de devlet tarafından desteklenmediği gibi, irticaî faaliyet olarak da algılanabilmektedir. Bununla birlikte Anayasanın 24. Maddesine göre, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi derslerinde din eğitimi değil ‘din öğretimi’ yapılmaktadır. Burada öğretimden; bilgilendirme, inanç ve tutum değişmesi anlaşıldığı söylenebilir. Bu ise yüzeysel bilgi düzeyinde kaldığı için, imanlı nesillerin yetişmesinin önündeki en bü-yük engel durumundadır. 

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kuruluş amacı  göz önüne alındığında, aslında tablo netleşiyor. 1924 yılında Diyanetin kurulma sebepleri arasında rejimle barışık ve hatta rejimin propagandasını yapan din görevlileri yetiştirilmek vardı. Zira Diyanet bir devlet kurumudur. İdarî olarak da Başbakanlığa bağlıdır. Devlet kurumu olması hasebiyle, mevcut siyasî oluşuma entegre olması anlamına geleceği de açık ve nettir. Bu anlayışa göre mevcut sistem, dinî ve dinî kurumları kendi denetimi altına almaktadır.

Oysa ki, Bediüzzaman Said Nursî Hazretlerinin de dikkat çektiği gibi, “hakaik-i imaniye ve esâsât-ı Kur’âniye, resmî bir şekilde ve ücret mukabilinde, dünya muamelâtı sûretine sokulmaz.” Sokulursa ne mi olur? Bunu görmek için şöyle bir etrafınıza bakmanız yeterli olur sanırım!

Bu yüzden diyebiliriz ki; Türkiye’de din eğitiminin gayesi, rejime destek olmak ve onu korumaya yöneliktir. 

Buna delil isteyenler bugünkü din kültürü ve ahlâk bilgisi kitaplarına bakabilirler. Çözüm isteyenler de Bediüzzaman Hazretlerinin eğitim modeline...

Mustafa USTA / [email protected]