İslâm dininde bireysellik var elbette. Yaptığımız çoğu ibadet bireysellik özelliği taşırken, bazısının hem bireysel hem toplumsal yönleri var. Ama yükümlü kılınmayıp kendi isteğimize bırakılan ibadetlerimiz toplumsallığıyla ön plâna çıkıyor. Bunun sebebi gönüllülük esasında yatıyor. 

Dinimiz bireyi eğitip toplumla ilişkisini düzenlemekte. O yüzden bireyden başlayıp topluma doğru genişliyor. Bireyden topluma, yani insandan insana doğru yol alıyor. O halde dinimiz eşittir insan.

Dinimiz insan dini diyorum çünkü, dinimiz insanlarla olan ilişkilerimize son derece önem veriyor. Komşu hakkı, yetimi koruma, hasta ziyareti, akraba ile yakınlık, yaşlılara hürmet vs. Bütün bunlar insanın insan ile olan ilişkisi.

Yalnız burada dengeyi iyi ayarlamak lâzım. Kimimizin yaptığı gibi insanlar için kendini paralayıp Rabb’ine ibadeti geçiştirmek ne kadar yanlış ise, sürekli ibadet etmekten insanlara vakit ayırmamak o derece yanlıştır.

İnsanların ne kadar nankör olduğundan dem vurup insanlardan uzaklaşanlar azımsanmayacak kadar çoğaldı şimdilerde. Eski dostlukları masal gibi dinliyoruz büyüklerimizden. Bu sorunun sebebi biz isek çözümü de biz olmalıyız. İnsanlarla olan ilişkimizi gözden geçirerek başlamalıyız işe. 

Dinimiz insan dini... O halde tebessümümüzü esirgemeyelim insanlardan. Gülümseyelim yolda gördüklerimize. Komşularımıza; mahallemizin delisine, bakkal amcaya, yaşlı teyzeye, küçük yaramaza... Peygamber Efendimiz (asm) bir Hadis-i Şerifinde şöyle buyuruyor: “İki mü’min karşılaşıp müsafaha ettikleri zaman, aralarında yetmiş mağfiret taksim edilir. Bunun altmışdokuzu güler yüzlü olanındır.” (İhya-u Ulumid-din. c: 2, sh: 179.) 

Caddedeki trafik polisine, çarşıdaki esnafa, hastanedeki personele... Kısacası karşılaştığımız herkese güler yüzümüzü armağan edelim. Tebessümümüz çoğunlukla karşılığını bulacaktır. Ve belki de bir derdi olan o kişi bir anlığına gülümsemiş, mutlu olmuş olacaktır. Bunun sebebi olmak istemez miyiz?

Dinimiz insan dini... O halde selâmımızı esirgemeyelim insanlardan. Bindiğimiz aracın şoföründen gittiğimiz marketin kasiyerine kadar gün içerisinde karşılaştığımız bir çok kişiyle selâmlaşıp iyi duâ ve dileklerimizi söyleyebiliriz. Hatta hal hatır sorup varsa bir sıkıntısı bizimle paylaşmasını sağlayabiliriz.

Dinimiz insan dini... O halde yardımımızı esirgemeyelim insanlardan. Ailemizden, akrabalarımızdan, arkadaşlarımızdan... Bir sevdiğimiz hasta ve bir tas çorba yapacak kimsesi yoksa, hasta olduğunu duyduğumuzda evine koşabilmeliyiz. Maddî ve mânevî olarak yanlarında olduğumuzu hissettirmeliyiz insanlara...

Dinimiz insan dini... O halde kibarlığımızı esirgemeyelim insanlardan. Kibar sözler ve davranışlarla yaklaşalım insanlara. Kibarlık asla yapmacıklık değildir. Ve kibarlık yapıla yapıla önce alışkanlığa sonra huya dönüşür, kadına da erkeğe de çok yakışır. 

Dinimiz insan dini... O halde insanlığımızı esirgemeyelim insanlardan...

İslâm dini, insan dini...

Zeynep Kahraman FÜZÜN / [email protected]