Birçok insan ekmeği fırından hiç zahmet çekmeden kolayca alabildiği için küçümser. Ancak tohumunu üreten kişiden tutun da fabrikaya, fırına kadar bir çok evreden geçer. Çiftçisi toprağını hazırlar, buğday alır, değirmenci un yapar. Fırıncı hamur yapar ve pişirir, soframıza gelir. Bir çok çaba, bir çok zorluk. Lâyık görüldüğü yer ise sonunda çöplük... Hem de çok yanlış. Lâyık olduğu yer, bir dilimi yere düşünce öpüp başımıza koyduğumuz yerdir.

Ekmek, biz Türkler için çok önemlidir. Ekmek, sadece karın doyurduğumuz bir ihtiyaç maddesi değil, bir nimettir. Her gün mutlaka masamızda bulunur. Ve soframızın vazgeçilmezlerindendir. Ekmeksiz bir gün, bir öğün düşünemiyorum.

Bir çok şeyde olduğu gibi ekmekle ilgili önemli bir sorunumuz var: Ekmek israfı. Cenâb-ı Hak Kur’ân-ı Kerîm’de, ‘’Yiyiniz, içiniz, fakat israf etmeyiniz, Allah israf edenleri sevmez’’ diyor. (A’raf Sûresi, 31) Buna rağmen ekmeği israf ederken, ne kadar insafsız olduğumuz ortaya çıkıyor.

Ne yazık ki bir çok insan israf kelimesinin manasını bilmeden israf ediyor. İsraf, boşa giden zaman, su, ekmek, kıyafet yani her şeydir. ölçüsüz yaşamakla hayatı israf ediyoruz.

Ekmek, temel gıda maddesidir. En zarurî ihtiyaçlardandır. Zenginler için belki fazla anlam ifade etmez, ama dünyadaki birçok insan için her şeydir. Özellikle Arakan, Suriye, Irak ve Afrika’daki aç çocuklar için... Kimi insanlar küçük bir ekmek parçası için hayatını tehlikeye atıyor, kimileri ise ekmek gibi bir nimeti çöpe atıyor.

İnsanlar fazla ekmek alırken Afrika’daki açlıktan ölen ve ölmek üzere olan çocukları düşünseler, değil fazladan ekmek almak, kendi ekmeklerinin yarısını açlık çeken kardeşlerine gönderirlerdi. Çünkü kardeşlik bunu gerektirir.

Peki ne yapalım da bu israfı bitirelim ya da azaltalım? En başta ihtiyacımız kadar ekmek alalım. Her gün bir ekmek daha az alarak işe başlayalım. Aldığımız ekmekleri bayatlatmadan muhafaza edelim. Damak keyfimiz adına bir günlük ekmeğe ‘’bayat’’ adını takıp atmayalım. Çorbamıza katık yapalım onları. Her şeye rağmen elimizde yenmeyecek kadar bayat ekmek kalmışsa, çöpe atmak yerine hayvan barınaklarına bırakalım. Gerçi insan gıdasını hayvanlara vermek ayrı bir ekonomik hata. Ve bence en önemlisi bütün Türkiye’deki market, bakkal, AVM yani ekmek satan her dükkânın camına Afrika’daki aç çocukların resmini asalım.  

Bir de istatistiklere bakalım:

Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde kişi başı gıda israfı yıllık 95-115 kilogramdır.

Sahra Altı Afrika’sı ve Güney, Güney Asya’da ise 6-11 kilogramdır.

Bunlar Dünya’daki oranlardan bir kaçıdır. Bir de kendi ülkemize bakalım:

Ülkemizde bir yılda çöpe atılan 2 milyar civarındadır. Bu ekmeğin parasal değeri 1.5 milyar liradır. Bu parayla 80 hastane, 500 okul inşa edilebilirdi.

Ve en önemlisi üretilen günlük ekmek: 85 milyon.

Tüketilen 79 milyon.

Çöpe atılan 6 milyon ekmek.

Rakamlar tüyler ürpertici. Günde altı milyon ekmeği çöpe atıyoruz. Dünyanın diğer tarafında insanlar açlıktan ölüyor.

Hani insanlık, hani insaf? Sadece damak keyfimizi değil vicdanımızı da dinleyelim. Her öğün damak çatlatan lezzetlerle nimetleri tüketirken, dünyanın başka yerlerinde açlıktan ve susuzluktan dudakları çatlamış insanların olduğunu da unutmayalım.

R. Beyzanur ARIBENİZ