1876 yılında yayınlanan Kanun-i Esasi’nin 36. Maddesinde bakanlar kurulu padişahın onayıyla heyeti mebusa’ nın vereceği karara kadar geçerli olmak şartıyla, kanun hükmünde kararnameler çıkarabileceği ifade edilmektedir.

Kanun Hükmünde Kararnameler, 1961 anayasası ile 22 Eylül 1961 tarih ve 13964 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 1488 sayılı kanununla hayatımıza girmiştir. Daha sonra 1971 yılında ve 1982 Anayasasında değişiklikler yapılarak bugünkü halini almıştır. 

İki çeşit KHK vardır. Olağan dönem KHK’ ları ve olağanüstü hal dönemlerine ait KHK’ lar. Olağan dönemlerde çıkartılan KHK’ larda belirli bir yer ve süre uygulaması yoktur yani daimidir. Ancak olağanüstü hal dönemlerinde çıkartılan KHK’ lar yer ve süre ile sınırlıdır. OHAL’ in sona ermesiyle birlikte yürürlükten kalkar.

Günümüz olağanüstü hal KHK’ ları, geçmişteki örneklerinden farklı olarak, içerik, uygulama ve hukuki dayanakları açısından tartışma konusu olmaktadır. Ayrıca neticeleri itibariyle de telafisi mümkün olmayan çok ciddi mağduriyetler meydana getirmektedir.

Anayasamızın 91. Maddesine göre KHK’ lar Resmi gazete de yayınlandıktan sonra meclis komisyonlarında ve genel kurulda öncelikli ve ivedi olarak görüşülmesi gerekir. Meclisteki görüşmeler neticesinde KHK’ lar Anayasamızın 91. Maddesine göre kabul veya red edilebilir. 

Ancak meclis, OHAL döneminde gereği gibi çalışmadığından, günümüz KHK’ları anayasaya uygun olarak meclis komisyonları ile genel kurulda zamanında ve yeteri kadar görüşülememektedir. Dolayısı ile çıkarılan KHK’ lar da hep tartışma konusu olmaktadır. 

15 Temmuz menfur darbe girişiminden sonra, günümüze kadar toplam yirmiden fazla KHK çıkartılmıştır. Bu nedenle olağanüstü hal dönemi, sık sık çıkartılan KHK lar nedeniyle “KHK dönemi” olarak anılmaya başlanmıştır. Üçer aylık dönemlerle sürekli uzatılan OHAL, olağan bir dönem gibi yaşanmaya başlanmıştır. 

KHK’ larla idare edilen bu süreçte, aralarında asker, polis, hakim, savcı, akademisyen ve elli bine yakını da öğretmenlerden oluşan, yüz binden fazla devlet memuru, ömür boyu mesleklerinden ihraç edilerek ailece mağdur edilmişlerdir. Birçok radyo televizyon gazete ve yayınevi ile birlikte binlerce okul, dershane, kurum ve kuruluş kapatılmıştır. Mecliste yapılması gereken bir çok kanuni düzenlemeler, meclis yetkileri gasp edilerek, KHK marifetiyle yapılmıştır. 

Yine KHK’ larla farklı alanlarda, OHAL ile hiç alâkası olmayan birçok değişiklikler meydana getirilmiştir. Başta rektör atamaları olmak üzere üniversiteler yeniden yapılandırılmış, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yapısı ve bağlı kurumlarında köklü değişiklikler meydana getirilmiştir. 

Kayyım atamaları, vatandaşlıktan çıkarma, evlilik programlarının yasaklanması, askeri hastahanelerin sağlık bakanlığına bağlanması, belediyedeki grevlerin altmış gün süreyle ertelenmesi, vakıf varlıklarının hazineye devredilmesi, öğretim üyelerinin emekli yaşlarının yetmiş beş yaşına çıkartılması, at yarışı ile şans oyunları lisans haklarının 49 yıl süreyle varlık fonuna verilmesi ve kış lastiği düzenlemeleri gibi, OHAL ile hiç alakası  olmayan birçok husus KHK larla düzenlenmiştir.

Ancak çıkartılan bazı KHK’ lar, telafisi zor neticeler meydana getirmiştir. Binaenaleyh, ileride hukuki sonuçlar doğurabilecek mağduriyetlere neden olmuş ve hak ihlallerine sebebiyet vermiştir. 

KHK’ lar sosyo-ekonomik olarak, çok derin travmalara neden olmuştur. Bilhassa ihraç edilen devlet memurları, itibarsızlaştırılarak yalnızlığa mahkum edilmişlerdir. Toplumda ayrışmalara ve bölünmelerine sebebiyet verilmiştir. Bir anda işsiz kalmaları nedeniyle ciddi ekonomik sıkıntılar yaşamışlardır. İşsiz bırakılmaları bir yana, aynı zamanda terörist muamelesi görerek, toplumdan ve kendi aileleri tarafından tecrid edilmelerine neden olmuştur. Dolayısı ile çoluk çocuk ailece cezalandırılmışlardır.

Oysa KHK’ lar, OHAL’ in ilân edilmesine neden olan sebepleri ortadan kaldıracak nitelikte olmalı ve sadece OHAL süresi ile sınırlı kalması şartı ile anayasaya uygun olarak, uluslararası hukuk normları ile insan hak ve hürriyetleri göz önünde bulundurularak çıkartılması gerekir. 

En önemlisi de kat’i surette mağduriyetler meydana getirmemeli ve bir cezalandırma aracı olmamalıdır.