Vazgeçmek kavramının çağrışımları olumlu mu? Olumsuz mu? Gelin bu kavramı ele alalım ve bunun üzerinde biraz düşünelim.

Vazgeçmek, günlük yaşantımızda o kadar hayatımızın içinde, o kadar sık karşılaştığımız bir durum ki, çoğu zaman fark edemediğimiz sıradan bir durumda, bazen de geleceğimizi belirleyecek çok önemli bir karar aşamasında karşımıza çıkar. Meselâ, yemek yemek için bir lokantaya gittiğinizde garson size ne yemek istediğinizi sorar. Siz bir yemek ismi söylersiniz. Bu yemek sizin tercih ettiğiniz yemektir. Bu yemeği tercih ederken; tercih edebileceğiniz diğer 5-6 çeşit yemekten vazgeçmiş olursunuz. Bir cafeye gittiğinizde de yaşadığınız durum benzerdir. Bir içecek tercih ettiğinizde 7-8 içecekten vazgeçersiniz veya yazı yazmak için kalem kutusundan birini tercih ettiğinizde pek çok diğer kalemden vazgeçmiş olursunuz. Seçimlerde bir partiye oy verirken, diğer partilerden vazgeçersiniz. Aslında her seçim aynı zamanda bir vazgeçiş anlamına da gelir.

Yukarıdaki örnekler, günlük hayatta sıkça karşımıza çıkan sıradan durumlar. Bazen de geleceğimizi ilgilendiren çok önemli kararlar alırız. Bu kararları alırken de pek çok seçenekten vazgeçmeyi seçeriz. Meselâ öğretmen olmayı tercih eden bir kişi, seçebileceği diğer yüzlerce meslekten vazgeçmiş olur. Aynı önemli karar eş seçiminde de geçerlidir. Kişi bir eş seçerken, vazgeçtiği onlarca eş adayı vardır. Örneklerden yola çıkarak şöyle bir sonuca varabiliriz. Hayatta var olan sayısız seçenek vardır. Biz bu seçeneklerden çok azını tercih edebiliyor iken, vazgeçtiğimiz seçenekler binlerce, belki de daha fazla sayıdadır.

Terapi seanslarında sıkça kullandığım bir kavramdır “vazgeçmek.” Çünkü çoğu zaman danışanlar, seçimleri uğruna nelerden vazgeçtiklerinin farkında değillerdir. 

Danışanlara şu soruları sıkça sorarım: “Eğer sizi rahatsız eden, kafanızdan atamadığınız bu düşünceleri düşünmüyor olsaydınız, neleri düşünüyor olurdunuz?”

“Şu an engelleyemediğiniz, istemediğiniz şekilde sonuçlanan bu davranışları yapmıyor olsaydınız, neleri yapıyor olurdunuz?

Bu ve buna benzer sorular, kişilerin neleri seçtiğini ve bu seçim karşılığında nelerden vazgeçtiğini anlamalarına yardımcı olan, farkındalık kazanmalarını sağlayan önemli sorular. Bu soruları siz de kendinize sorabilirsiniz. Vazgeçmek deyince genelde olumsuz çağrışımlar akla gelir; pes etmek gibi, güçsüzlük gibi. Oysa vazgeçme her zaman güçsüzlük anlamına gelmez. Bazen bırakacak kadar güçlü olmak anlamına gelir. Özellikle herhangi bir madde, durum veya kişiye bağımlı olan veya olumsuz alışkanlıklara sahip olan kişiler için.

Günümüzde pek çok bağımlılık türü var. Madde bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı (internet, sosyal medya, oyun vb), alkol bağımlılığı, kumar bağımlılığı vb. Bu bağımlılıklarda en büyük sorun kişinin, kendisine zarar veren durumlardan veya kişilerden vazgeçemeyişidir. Bu gibi durumlarda vazgeçebilmek en büyük başarıdır. 

Özetlemek gerekirse; vazgeçmek çoğu zaman kolayca yaptığımız, ama bazen de en çok zorlandığımız bir durumdur. Düşünürken, karar verirken veya  bir davranışı yaparken dikkat etmemiz gereken önemli bir detaydır. Yaptığımız her davranış, seçtiğimiz her tercih ile nasıl bir gelecek yaşayacağımızı belirliyoruz. 

Yazımı şu sözlerle noktalamak istiyorum: “Ne yapmayacağına karar vermek (vazgeçmek), ne yapacağına karar vermek kadar önemlidir.” (Steve Jobs)

Uzm. Psikolog Emine ÖZDEMİR