Yetişkin veya çocuk fark etmez. Bu kaide herkes ve her yaş için geçerlidir. Kişi aldığı mesuliyetin gereklerini yerine getirdikçe hızlı bir tekâmül ve değişim yaşayacaktır. Yaş ve sosyal çevreye uyum sorunları ortadan kalkacaktır. Daha da ötesi daha büyük ve yeni sorumluluklar alabilecek olgunluğa erişebilecektir.

Meselemiz çocuklar olunca burada neyi, ne zaman, nerede, nasıl yapacağımızla ilgili soru işaretleri kafamıza doluşabilmektedir. 

Tabiî olarak çocuğun yaş ve cinsiyeti sorumluluğun ne şekilde olacağına dair temel belirleyici faktördür. Erkek çocuklarına verilecek sorumluluk ile kız çocuklarına verilecek sorumluluk aynı olmayacaktır. Yine aynı şekilde üç yaşındaki çocuğa verilebilecek sorumluluk ile on üç yaşındaki çocuğa verilecek sorumluluk farklı olacaktır.

Küçük yaşlarda oyuncaklarını toplatmakla başlayabilecek sorumluluk bilinci yaş ilerledikçe farklılık ve zenginlik göstermelidir. Ev içinde çocuğun yapabileceği her iş sorumluluk olarak verilebilir. Anneye, babaya yardım şeklinde de olabilir. Çarşı pazarda uygun poşetleri taşımaktan tutun da otomobilinizin yıkanmasında rol almaya kadar görevler verilebilir. Kız çocuklarında yemek yapımından sofranın kurulup kaldırılmasına, diğer ev işlerinin yapılmasına kadar her alanda katkıları istenebilir. 

Burada mesele çocuğu çalıştırmak değildir. Onların üreteceği hiçbir işe hiçbir yetişkinin ihtiyacı da yoktur. Asıl olan; bir işi başarmak, neticeye ulaştırmak konusunda gösterebileceği başarıya yönlendirmektir. İlk çocukluk yıllarında aldıkları sorumlulukların gereğini genellikle yerine getiremeyeceklerdir. Bizim için önemli olan çocuğun çabasıdır. Çocuğun ciddiyetle gösterdiği bu çaba çok kıymetlidir, mutlaka takdir edilmelidir. 

Bunun bir adım ilerisinde çocuk, rüşvete dönüşmeyen bir şekilde ödüllendirilmelidir. Başarısız olduğu işlerde çocuğun güven duygusunu zedeleyecek hiçbir yaklaşım ve değerlendirmede bulunmamak gerekir. Gösterdiği gayret ve çabanın önemine vurgu yapılmalı, asla tenkit edilerek şevkleri, cesaretleri kırılmamalıdır. 

Yapmacık ve ciddiyetsiz yaklaşımlarla çocuğun yaptığı işin kritiğinin yapılması ters teper. Çocuklar da yetişkin insanlar gibi sevgi ile birlikte saygıyı da hak ederler. Onlara karşı daima dürüst, samimî ve anlayışlı olmak mecburiyetimiz vardır. 

Ortaya koydukları bir işin değerlendirmesini yaparken göstereceğimiz, önem vermediğimizi hissettireceğimiz her davranış ve lâkaytlık, onları derinden üzebilir, ruh dünyalarında onulmaz yaralar açabilir. 

Yetişkinler çocuklara nasıl davranır ise onlar da yetişkinlere o şekilde davranacaklardır. “Bu çocuktur nezaketten anlamaz. Parmak kadar çocuktan mı özür dileyeceğim şimdi?” gibi yaklaşımlar çocuğun terbiyesi konusunda ciddî bir hatadır. Yaptıkları işe önem vermemek, gösterdikleri her olumlu çabayı görmemek ya da görsek bile çocuktur gönlü kalmasın cinsinden yaklaşımlarla geçiştirmek saldırgan, arsız ve kontrolü zor çocukları netice verecektir.

Çocukların yaptıkları bir işi değerlendirirken, başarıya vurgu yapan olumlu cümleler kurulmalıdır. Hatalar gösterilirken suçlayan değil yön veren cümleler tercih edilmelidir. 

Sorumluluk verme aşamasından, değerlendirme merhalesine kadar uygun olan her yerde lütfen, teşekkür ederim, gerekiyorsa özür dilerim kalıplı cümlelerimiz olmalıdır. Çocuk eğitiminin temel taşlarını sevgi, saygı ve nezaket oluşturmaktadır.