Devletler arasındaki ilişkiler ekseriyetle menfaate dayalıdır ve krizleri diploması yolu ile çözmek akıllı idarecilerin tercihidir. Kim ki diploması yolunu tercih eder kazanır. Kim ki diplomasiyi tercih etmez kaybeder.

Türkiye’yi idare eden bütün idareciler hemen her dönemde ve her konuşmada Amerika’nın müttefikimiz ve dostumuz olduğumuzu söyler. Türkiye olarak NATO üyesi olmamız sebebiyle başka türlü olması da beklenemez. ABD, ayrıca yıllardan beri ‘Komünist Rusya’ya karşı da bize destek olmuştur. 

Fakat yine uzmanların beyanıyla Türkiye ile ABD arasında şimdiye kadar rastlanmamış bir gerginlik yaşanıyor. Bu gerginliğin faydalı olmadığı bellidir. Yarım asırdan beri ‘dost’ ilan edilen bir ülke ile köprülerin atılması her halde millet menfaatine olmaz. 

Bununla birlikte Türkiye’de meydana gelen darbelerin bu ‘dost’ ülkenin desteğiyle olduğunu da tarih kaydetmiştir. Mesela, 12 Eylül 1980’deki darbe sonrasında ABD idarecilerinin “Bizim çocuklar [darbe yapmayı] başardı” dediği ifade edilmiş ve inkar da  edilmemiştir. Yine şunu hatırlamak lazım ki aynı Amerika, ‘dost’u ilan ettiği Almanya başta olmak üzere başka ülkelerin  idarecilerini kanunsuz olarak dinlemiş ve bu skandal ortaya çıktığında da inkar etmemiştir.

Ne var ki krizleri aşmanın yolu yine de diplomasiden geçer ve geçiyor. Nitekim Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED), Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerin en kısa sürede düzelmesini, sorunun diplomasi ve uluslararası kurallar çerçevesinde çözülmesini temenni ettiklerini belirten bir açıklama yapmış. YASED’den yapılan açıklamada,  ABD’nin Türkiye’ye yönelik aldığı son kararların çözümsüzlüğe doğru gitmesinden endişe duyulduğu belirtilip şöyle denilmiş:  “Diğer uluslararası doğrudan yatırımcılar gibi Türkiye’de faaliyet gösteren ABD şirketleri, her iki ülke ekonomisi için istihdam,  üretim, ticaret ve yatırım alanlarında katma değer sağlamakta ve her iki ekonominin sürdürülebilir büyümesinde önemli rol  üstlenmektedirler. İki müttefik ülkenin bu sorunları aşabileceğine olan inancımızı korumaktayız.” (AA, 2 Ağustos 2018)

Krizin çözümünün diploması yoluyla mümkün olduğunu ifade eden başka açıklamalar da oldu. Singapur’da ABD Dışişleri Bakanı  Mike Pompeo ile yaptıkları görüşmenin son derece yapıcı geçtiğini söyleyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, şöyle konuşmuş:   “Ortada sorunlar var. Kimse inkar edemez. O sebepten bu sebepten var mı sorun? Var. Çözmek istiyor musunuz? Çözelim. Nasıl  çözeceğimizi, oturup konuşalım. Mutabakat sağlarız. Yol haritası belirleriz. Diplomasi işler, sorunları çözeriz sonra işimize bakarız.  Daha pozitif bir gündeme odaklanırız. Dünyanın da bölgemizin de pozitif gündeme ihtiyacı var. Bana göre en çok Amerika’nın kendisinin pozitif gündeme ihtiyacı var. Bu anlayışla inşallah bu sorunları da çözeriz. Dayatma, tehdit diliyle değil uzlaşı,  diplomasi, müzakere ve iyi niyetle bunları çözeceğimizi düşünüyorum.” (AA, 5 Ağustos 2018)

Çarenin ve çözümün diplomaside, bir masa etrafında toplanıp konuşmakta ve tartışmakta olduğu beyan edildiğine göre bu  yolda adımlar atılması icap eder. Konuşmalarda dile getirilen bu meselenin uygulamada unutulduğunu söylemek her halde  yanlış olmaz.

Madem uzun dönemli menfaatimiz diplomasidedir o halde gecikmeden bu yolu kullanalım ve kazanalım...