Türkiye’de yaşayanların çoğunluğu ekonomik krizi hissederken, sosyal ve siyasi krizlerle çok da ilgilenen olmuyor. Acaba sosyal ve siyasi krizleri de dert edinmek gerekmiyor mu?

Diyelim ki ceplerimizi etkileyen ekonomik krize çare bulundu. Sosyal ve siyasi hayat şimdiki gibi sıkıntılı olduktan sonra ekonomik krize çare bulunması Türkiye’yi huzura kavuşturabilir mi? 

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) 6 Mart 2024 Çarşamba günü Ankara’da, “Ekonomide istikrar ve hukuk” konulu bir toplantı düzenleyip sadece ekonomik sıkıntıları değil, hukuki ve siyasi sıkıntılara da dikkat çekip çareler dile getirmiş. Toplantıda dile getirilen çareleri; “Demokrasi ve hukuka yatırım yapan kazanır” şeklinde özetlemek mümkün.

Moderatörlüğünü TEPAV Hukuk Çalışmaları Merkezi Direktörü Prof. Dr. Levent Gönenç’in yaptığı toplantıda söz alan Prof. Dr. Güven Sak, 30 yıl önce dünyanın ana tedarikçisinin Batı olduğunu hatırlatarak, “Bu durum artık değişiyor. Eğer gereken ekonomik ve demokratik adımlar atılırsa, Türkiye’nin bu yeni durumda öne çıkma şansı var. Doğrudan yabancı yatırım çekmemiz lazım. Bunun için gerekenler de hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ve şeffaflık” diye konuşmuş. 

Prof. Dr. Levent Gönenç de, “Türkiye’de ekonomik açıdan en rasyonel yatırım, demokrasi ve hukuk devletine yapılacak yatırımdır” tespitinde bulunmuş.

Toplantıda konuşan “Daha İyi Yargı Derneği” Başkanı Av. Mehmet Gün ise, bütün sorunların başında “hukukun üstünlüğü ve yargı” sorununun geldiğini ifade ederek şöyle demiş: “Yargı, eli kolu bağlı görevini yapamaz durumda, hukukun üstünlüğünü gerçekleştiremez haldedir. Vasat bir hukuk sistemi, vasat bir yargı sistemi var ise orta demokrasi ve orta gelir tuzağına düşülüyor. Ekonomide kalıcı iyileşme istiyorsak işe yargıyı iyileştirmekle başlamalıyız. Orta demokrasi, devlette ve ekonomide vasat yönetim demektir. Orta demokrasi, orta gelir tuzağının sebebidir. Orta demokrasi ve orta gelir tuzaklarından çıkış daha iyi yargı ile mümkündür. Refahımızı kalıcı olarak artırmak, ileri bir hukuk devleti ve demokrasi haline gelmek, ekonomide istikrar ve sürdürülebilir büyüme için daha iyi yargı şarttır.” (Köprü İletişim Basın Bülteni, 7 Mart 2024)

Türkiye’yi idare edenlerin de büyük çoğunluğu bu tespitlere itiraz etmez. Fakat onların ‘bağımsız yargı’ ve ‘şeffaflık’tan anladıkları şey çok farklı. “Biz göre bağımsız” olsun demekle uluslar arası ölçüde bağımsızlık sağlanmış olmaz. İktidardakilerin bir yanlışı da, geçen dönemlerdeki ‘kötü kararlar’ı kendilerine örnek almalarıdır. “Hukuk adil işlemiyor” denildiğinde hemen “Eskiden de şöyle olmuştu. Filan bakan da kendisi gibi düşünen 5 bin kişiyi işe almıştı” diyerek bugün yaptıkların yanlışları savunmaya çalışıyorlar. Bugünkü yanlışın dünkü yanlışla savunulması kabul edilebilir mi? 

Bazıları memnun olmasa da Türkiye ve millet menfaati için bilinen doğruları her zaman tekrarlamakta fayda var: Türkiye’nin düzlüğe çıkması ancak hak, hukuk ve adaletin tam olarak sağlanması ve tabii ki şeffaf bir idare ile mümkündür. Başka çareler aramak Türkiye’ye zaman kaybettirir. O halde “demokrasi ve hukuk devleti” için yatırım yapalım.