Gerçekleri görüp dertleri uygun çarelerde tedavi edebiliriz. Bunun için en önce dertleri doğru tesbit etmek lâzım. “Bizim derdimiz yok, her şey güllük gülistanlık” der ve kendimizi yanıltmayı tercih edersek dertlerimizle yaşamaya devam ederiz.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkanı Suma Chakrabarti’in çizdiği tabloya bakılırsa çok temel dertlerimiz var. Elbette bunların çareleri de var, ama maalesef bazılarının bu ‘çare’lerle arası iyi değil. 

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Başkanı Suma Chakrabarti, geçen günlerde gerçekleştirdiği Türkiye ziyaretinde önemli mesajlar vermiş. Bu mesajlara bakıldığında başka uzmanların da benzer mesajlar verdiği hatırlanır. Chakrabarti’nin verdiği mesajların bir kısmını özetlemeye çalışalım. Chakrabarti şöyle demiş:

“Türk ekonomisindeki büyümeye baktığımızda, büyümenin büyük bölümünün tüketime dayalı olduğunu görüyoruz. Türk Hükümeti’nin odaklanması gereken konulardan birinin bu olduğunu düşünüyorum, çünkü tüketime dayalı büyümede her zaman bir tehlike vardır. (...) Tüketimden ziyade yatırıma dayalı büyümenin olması çok daha iyidir, işte bu yüzden de Türkiye’nin yatırım iklimiyle ilgili karşı karşıya kaldığı bazı sorunları çözmesi gerçekten önemli. Yabancı yatırımcılar neye bakıyor? (...) Türkiye’nin bazı yapısal reformlar yapması gerekiyor. Örneğin işgücü piyasası esnekliğini geliştirmesi, daha fazla enerji verimliliği olması ve kamu-özel ortaklığını arttırması lâzım. Yatırımcıların baktığı diğer bir alan da politika çerçevesinin istikrarlı ve sürekli olması. Politikaların çerçevesi istikrarlı ve sürekli mi olacak, yoksa her hükümet değiştiğinde politikalar da değişecek mi? Yabancı yatırımcı için istikrar, süreklilik ve hukuk devleti çok önemli.” (Hürriyet, 18 Ocak 2018)

EBRD Başkanı Suma Chakrabarti’nin dikkat çektiği konulardan biri de Avrupa Birliği ile ilişkiler. Şöyle demiş: “Ben EBRD aracılığıyla Türkiye’ye daha fazla yabancı yatırımcı getirmek istiyorum, ancak yabancı yatırımcıların daha istikrarlı bir siyasî atmosfer görmeleri lâzım, dolayısıyla AB ve diğerleriyle gerginlikler ne kadar azalırsa herkes için o kadar iyi olur. (...) Şunu hatırlamak zorundayız, AB hâlâ Türkiye için en büyük ticarî ve ekonomik ortak. Türkiye ihracatının yüzde 50’sini AB ülkelerine yapıyor, Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımın da yüzde 75’i AB’den geliyor.”

Chakrabarti, EBRD’nin Türkiye’deki yatırımlarının azalacağı yönündeki iddialarla ilgili olarak da şöyle demiş: “Uluslar arası bir haber ajansında EBRD’nin Türkiye yatırımlarını keseceğine dair haberler çıktı. (...) 2015 ve 2016’da Türkiye’ye 1.9 milyar Euro yaptık, 2017’de bu rakam 1.6 milyar Euro’ya düştü. (...) Bu düşüşün sebebi de siyasî durumdan kaynaklandı, yatırımcılar bekleyip görmek istediler.”

Sağdan da bakılsa, soldan da bakılsa Türkiye’nin halletmesi gereken dertlerinin başında AB ile ilişkiler ve ‘hukuk devleti olmak’ geldiği anlaşılıyor. Tüketime dayalı büyümenin fayda vermeyeceğini hemen her uzman dile getirmiyor mu? Yabancı yatırımcıların ‘yapısal reform’lar beklediği bin defa ifade edilmedi mi? Her hükümet değiştiğinde politikaların da değiştiği ve bunun da yabancı yatırımcıları ürküttüğü doğru değil mi? Türkiye’nin bütün dostlarının “Yabancı yatırımcı için istikrar, süreklilik ve hukuk devleti çok önemli” demiyor mu?

Tablo ortada. Ya gerçekleri görür ve ona göre isabetli adımlar atarız, ya da kendimizi yanıltmayı deneriz. Milleti düşünen idareciler gerçekleri görmeli ve ona göre millet menfaatine olan adımları atmalı vesselâm.