Ülkemizdeki eğitim sistemi, ‘ihale sistemi’ gibi çok sık değişiklik yapılan bir saha oldu. Okul isimlerinden imtihan şekillerine kadar pek çok konuda değişiklik yapıldı. Öğretmenler dahi yeni değişikliklere ayak uydurmakta zorlanıyorlar.

Türkiye’nin eğitim karnesinin iyi olduğunu söylemek kolay değil. Eğitimde kaliteyi ve başarışı ölçen PISA uygulaması var. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı” olan PISA, üç yılda bir yapılıyor ve dünyanın dört bir yanındaki 15 yaş grubundaki öğrenciler buna katılıyor. 

PISA çalışmalarında etkili olan OECD PISA Direktörlüğü görevini yürüten Andreas Schleicher duymak isteyenler için önemli tesbitlerde bulunmuş. Schleicher’in üzerinde durduğu en önemli nokta, öğretmenler. Daha önce başka uzmanların da hatırlattığı üzere iyi eğitim için işe öğretmen yetiştirerek başlamak lâzım.

PISA’da öğrencilere matematik, fen bilimleri ve okuma konularında sorular soruluyor. Türkiye bu imtihanlara 2003’ten beri katılıyor ve son imtihan 2015’te yapılmış. 

PISA Direktörü Andreas Schleicher, “Başarılı eğitimin anahtarı ne?” sorusuna şu cevabı vermiş: “Her çocuğun öğrenebileceğine güvenmek. Meselâ bazı öğrenciler daha yetenekli görülüyor. Ama en iyi eğitim sistemleri, her öğrencisini başarıya götürenler. Bir diğer mesele de şu: Eğitimin genel başarısı asla öğretmenlerin başarısından fazla olamaz. Yani öğretmenler ne kadar iyiyse, sistem de o kadar iyi olur. Önemli olan en yetenekli kişileri öğretmen olmaya çekmek.” (Konuşan: Nalan Koçak, Habertürk g., 13 Kasım 2017)

PISA Direktörü Schleicher’in Türkiye’de eğitim sistemi çok sık değişiyor olması ile ilgili değerlendirmesi de şöyle olmuş: “Öncelikle hangi bilgi ve değerleri aktaracağınıza dair net bir vizyonunuz olmalı. Dünya çok hızlı değişiyor. Artık önemli olan öğrencilere bir pusula geliştirmek. Belirsiz dünyada yönlerini kendileri bulabilmeliler. Artık akademide sadece bir alanda uzman olmak pek de mühim değil. Gelecekte öğretmenler sadece fizik, biyoloji anlatmayacak. Farklı disiplinleri harmanlayarak eğitim verecek. (...) 10 sene önce okuyup yazmak, başkasının yazdığı bilgiyi bulup çıkarmaktan ibaretti. Ansiklopedi açıyordunuz ve yazılanın doğru olduğunu varsayıyordunuz. Şimdi internete bir şey yazıyorsunuz ve karşınıza 20 bin sonuç çıkıyor. Artık okuryazarlık bilgi bulup çıkarmak değil, bilgi inşa etmek. (Eğitimde) Devamlılık ve tutarlılık çok önemli. Öğretmenlere her gün yeni bir şey anlatırsanız, bir gün hiçbir şeye inanmaz hale gelirler. Değişim stratejik ve tutarlı olmalı.”

“Türk eğitiminin genel performansı nasıl?” sorusunun cevabı da düşündürücü: “Türk öğrencilerin verilen hangi görevlerde daha iyi, hangilerinde kötü olduğuna baktığınızda bir şey dikkat çekiyor. Öğrendikleri bilgiyi yeniden üretme görevi -yani bir şeyi ezberlemek ve onu kâğıda dökmek görevi- verildiğinde çok iyi notlar alıyorlar. Fakat ellerindeki bilgiyi bir şekilde uygulamaları istendiğinde zorlanıyorlar. (...) Öğretmene ders kitabı verdirmek ve öğrencilerden kitabı ezberlemesini istemek artık işe yaramıyor. (...) Sorunun sebebini ve tabiatını anlamak formül ezberlemekten daha önemli. (...) Altını çizmek istiyorum, geleceğin öğretmeni daha az eğitmen daha çok akıl hocası olacak.

Peki, “Eğitimin geleceğinde ne var?” Cevabı Andreas Schleicher vermiş: “Bence eğitimin geleceği toplumsal  değerlerde. Nasıl aynı anda kendimizi düşünüp diğerleriyle birlikte var olabileceğiz? Açık olmak, farklı  kültürlere saygı duymak, cesaret, merak...”

Eğitimde arzu edilen seviye için daha çok yol almamız gerekecek vesselâm...