Savaş sonrasını hesap eden uluslar arası güçler, buradan daha fazla pay almak için her yolu deniyor. Dostlar düşman, düşmanlar dost rolüne girebiliyor.

BM ve NATO’da uzun yıllar daimî temsilcilik ve birçok ülkede büyükelçilik yapan emekli diplomat Ümit Pamir de, Suriye’deki gelişmeler konusunda dikkat çekici değerlendirmelerde bulunmuş. Pamir’e göre ABD, Ortadoğu’nun kontrolünü Esad’a, Rusya’ya, İran’a bırakmak istemiyor. Pamir, Türkiye’nin Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile gizli diplomasi yürütülmesini de teklif ediyor.

Tahran Zirvesi sonunda açıklanan 12 maddelik sonuç bildirgesini de değerlendiren Pamir, “Her tarafın kendine göre yorumlayabileceği muğlak bir metin olduğunu görürsünüz. Buna ‘yapıcı muğlaklık’ deniyor” şeklinde konuşmuş. 

“Bu kavgada da Esad’ın, Rusya’nın ve İran’ın bir sıkıntısı yok. Burada türlü sıkıntılarla karşılaşan ve büyük kaybı olacak tek ülke var: Türkiye” diyen Pamir şu yorumu yapmış: “Bence Türkiye’nin yapması gereken Esad ile temas kurup ‘Senin bu bölgelere tanıyacağın otonomi benim güvenliğimi tehdit etmeyecek şekilde olmalı’ demektir. Aynı şeyi Amerika’ya da söylemeliyiz. Esad’ın YPG’ye ‘Burada sana tanınacak otonominin koşulları aramızda müzakere edilecektir. Ama bu hiçbir zaman senin zihnindeki demokratik konfederasyon olmayacaktır. Her halükârda PKK ile ilişkini kes’ demesi gerekiyor. Çünkü PKK ile alâkasının olmaması sadece bizim değil, Suriye’nin de işine gelir. YPG üzerinden aynı türden bir girişimi Amerika ve Rusya’dan da istemeliyiz. PKK ile yakından işbirliği yapan bir YPG, günün birinde otonomiyi devlet kurma isteğine vardırabilir. Bu Esad’ın da işine gelmez. Rusların ve İranlıların YPG’ye sonuna kadar arka çıkacaklarını tahmin etmek yanlış olmaz.” (Konuşan: İpek Özbey, Hürriyet, 10 Eylül 2018)

Esad’la nasıl ilişki kurulacağı yönündeki bir soru üzerine de emekli büyükelçi Ümit Pamir şöyle demiş: “Doğrudan söyleyebiliriz, gizli diplomasi diye bir şey var. İsterseniz yapabilirsiniz. Çünkü tam olarak Rusya’nın Esad’a ne söyleyeceğini bilemeyiz. Rusya, Esad’a arka çıkarak bu ülkedeki konumunu güçlendirmek istiyor. Kürt kartını uzun vadede de olsa Rusya’nın kullanmak isteyeceğini hesaba katmak lâzım. Biliyorsunuz, Rusya’da PKK’nın bürosu var. Yani Kürt kartını bize karşı kullanan sadece Esad ya da Amerika değil aslında. İran da Rusya da kullanıyor. Bu yüzden ne istediğimizi direkt Esad’a söylemeliyiz. (...) Meseleye şöyle bakmanız lâzım: Bugünkü durumda Suriye’de kim kazanıyor? İran kazandı mı? Evet. Zaten Irak’taydı, şimdi Suriye’de nüfuzu artacak. Rusya kazandı mı? Elbette. Bundan sonra Suriye’de her zaman büyük bir Sovyet nüfuzu olacak. Amerika kazandı mı? Bir ölçüde evet. Petrol bölgeleri YPG’nin kontrolünde kalırsa tabiî ki o da kazanmış olacak. Geriye bir tek biz kalıyoruz. Bu nedenle siyasî çözüm arayışını hızlandırmamız gerektiğini düşünüyorum.”

Pamir, Trump’la ilgili bir soruyu cevaplandırırken de bilma ‘iki ayrı dünya, iki ayrı Avrupa var’ demiş oluyor: “Trump öngörülemeyen bir insan. (...) Tam bir kabadayı gibi davranıyor. (...) Belki ona karşı stratejik sabır göstermek lâzım. Avrupa bunu yapıyor meselâ. Diyalog kanallarını açık tutmak gerek. Çünkü Amerika’da herkes Türkiye düşmanı değil. Türkiye’ye güvenen insanlar var. Dünya eski dünya değil. Tüm ülkelerde çeşitli nedenlerden kaynaklanan bir mutsuzluk, bir huzursuzluk var. Ve maalesef bu huzursuzlukları, mutsuzlukları istismar edecek popülist liderler ortaya çıktı. Dış politikayı iç politikanın uzantısı gibi görüyorlar. Bu da yanlış kararlara sebep oluyor.”

Görüldüğü üzere akıl için yol bir: Dünyada ‘iyi’ler ‘kötü’ler var. Türkiye’ye düşen her ülkedeki ‘iyi’lerle birlikte hareket etmek...