Bazen “Esirgeyen ve bağışlayan” olarak da tercüme edilse de bu tercüme eksik ve yanlıştır.

Rahman kelimesinin karşılığı Esirgeyen olmadığı gibi, Rahim kelimesinin tam karşılığı bağışlama değildir.

Yine bazı Kur’ân tefsiri ve tercümelerinde aynı yanlışlıklar tekrarlanmaktadır.

Rahman kelimesi yerine kullanılan, Esirgeyen kelimesi; Koruyan, muhafaza eden, men’eden, geri bırakan, engel ve özür gibi manalara gelir. Ki, bu manalar Rahmân kelimesinin tam karşılığı değildir.

Bazen men etmek manasında da kullanılır ki Rahmân ile zıttır. Meselâ “Bunu benden, neden esirgedin?”

Rahim yerine kullanılan bağışlama da; bazen bir şey vermek, suçu af etmek, hibe etmek manalarınga kullanılır ki, bu da Rahim ile eş manada değildir.

Bediüzzaman:

“Ve bu ağacın zahiri ise, haşrin üçyüz bin misallerini ve emarelerini gösteren üçyüz bin küllî ve çeşit çeşit çiçekler açıp hadsiz rahmaniyet ve rezzakıyet ve rahîmiyet ve kerimiyet sofralarını sererek zîhayatlara ziyafetler vermekle... (Asa-yı Musa)

Yüzbin küllî ve çeşit çeşit çiçek’in açılmasını Rahmân, Rezzak ve Rahimiyet’in bir tecellisi olarak sayması bu iki kelimenin mana itibariyle kapsama alanının ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. 

Bu iki kelimenin tam manasını ifade edecek kelime yine Rahmân ve Rahim kelimeleridir

Onun içindir ki Üstad Bediüzzaman, Külliyatın muhtelif yerlerinde, Besmele, Rahman ve Rahim kelimelerini orijinal olarak kullanmış ve yüzlerce hikmetini anlatmıştır.

Bediüzzaman:

   “Bismillah” her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız. Bil ey nefsim, şu mübarek kelime İslâm nişanı olduğu gibi, bütün mevcudatın lisan-ı haliyle vird-i zebanıdır. (Sözler)

Rahmân ve Rahim kelimeleri aynı zamanda Allah’ın Esmaü’l Hüsna olan isimlerindendir.

Ağacı vesile edip bize türlü türlü meyvelerin sunulması, annenin şefkatı, güneşin ziyası, toprağın cömertliği, yağmurun yağışı... Ve benzeri bilip bilmediğimiz insanlara faydası olan bütün şeyler Rahmân ve Rahim kelimelerinin kapsama alanına girer.

Besmele dışında ‘Rahman” ismi Kur’ân-ı Kerîm’de 57, “Rahim” ismi ise 115 defa tekrarlanmıştır.

Bediüzzaman:

“Ey insan! Bil ki: O rahmetin arşına yetişmek için bir mi’rac var. O mi’rac “Bismillahirrahmanirrahîm”dir. Ve bu mi’rac ne kadar ehemmiyetli olduğunu anlamak istersen, Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın yüzondört sûrelerinin başlarına ve hem bütün mübarek kitapların ibtidalarına ve umum mübarek işlerin mebde’lerine bak. (Sözler, 12)

Bir kaç yıl önce dükkânıma bir bayan, küçük tüpü değiştirmeye getirmişti. Elimde dolu iki tane tüp kalmıştı, üst üste bıraktığım için iç içe geçmişti.

Bayandan boşunu alıp dolusunu vermek isteyince bir birinden ayıramadım. Daha önce de böyle olmuştu.

Bu defa başka idi, çok uğraştım olmuyordu, bir türlü  birbirini bırakmıyordu. 

Ne yaptımsa nafile, sonunda pes ettim ve bayana “kusura bakmayın ayıramıyorum, tüpünü değiştirmeyeceğim” deyince bayan “ben de denesem olur mu?” dedi. Ben “evet” deyince bayan “Bismillahirrahmanirrahim” deyip tüpü kaldırdı ve “Tereyağından kıl çeker gibi” gibi birbirinden ayrıldı.

Çok hayret edip baka kaldım. Bunca çaba ile başaramadığımı bayan bir “Besmele” ile başarmıştı.

Bediüzzaman:

“Herbir nebat ve ağaç ve otların ipek gibi yumuşak kök ve damarları, “Bismillah” der. Sert olan taş ve toprağı deler geçer. Allah namına, Rahman namına der, her şey ona musahhar olur.” (Sözler)

Besmelenin maddî ve manevî esrarları çoktur. Selâm ve duâ ile.