Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Türkiye’yi ziyaret eden ilk üst düzey Avrupa kurumu yöneticisi olmuştu. Jagland 2009’dan bu yana Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği görevini yürütüyor. Darbe girişimi sonrası üçüncü kez Ankara’da. Resmen Ankara tarafından davet edilmemiş olsa da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı İsmail Kahraman, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, AB Bakanı Ömer Çelik ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ile ayrı ayrı görüşmesi planlandı. Hakim ve savcı adaylarına hitaben bir konuşma yapması da gündemde. Avrupa Konseyi demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında çalışan devletlerarası bir teşkilat. Jagland’ın gündeminde de bu konular var. Türkiye’de özellikle son yıllarda yaşanan gelişmeler Avrupa Konseyi ve bir Avrupa Konseyi organı olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) kaygıyla takip ediliyor.

Medya hürriyeti

Jagland’ın temaslarında gündeme gelmesi beklenen bir diğer konu medya ve ifade özgürlüğü. Avrupa Konseyi tarafından basın örgütleri ile ortaklaşa oluşturulan Gazetecileri Koruma Platformu’na en fazla şikayet Türkiye’den geliyor. Basın ve ifade özgürlüğü konusunda AİHM’de en çok dâvâsı olan ülkelerden biri de Türkiye. AİHM bu dâvâları geçtiğimiz aylarda hızlandırılmış prosedürle ele almaya karar verdi. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Mehmet Altan ve Şahin Alpay hakkında verdiği, ancak birinci derece mahkemeler tarafından uygulanmayan kararlar nedeniyle AİHM’nin bu iki davaya daha da öncelik verip kararlarını önümüzdeki haftalarda açıklaması gündemde.

AİHM’e onbinlerce dâvâ gelebilir

AİHM, AYM’yi bireysel hak ihlâlleri konusunda iç hukuk yolu olarak tanıyor. Birinci derece mahkemelerin AYM kararını izlememeleri AİHM’nin AYM’ye bakışını değiştirebilir mi, şimdi bu merak ediliyor. DW’nin haberine göre, Jagland, 17 Ocak 2018 tarihinde Avrupa Konseyi üyesi devletlerin Strasbourg’daki daimi temsilcileri önünde yaptığı konuşmada, AYM ve birinci derece mahkeme kararlarını gündeme getirmiş , “AYM AİHM tarafından iç hukuk yolu olarak kabul edilmektedir. Bu değişirse AİHM’ye onbinlerce dava gelebilir. Bu yeni gelişmelerin AİHM’nin işleyişi üzerinde etkisi olabilir” ifadelerini kullanmıştı.

OHAL Komisyonu’nu soracak

Jagland’ın Ankara temaslarında OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun yeri öncelikli olacak. 15 Temmuz sonrası kamu sektöründe meslekten ihraç edilenlerin başvurularını inceleyen bu Komisyon, Türkiye’den AİHM’ye onbinlerce dava başvurusunun önünü kesmek ve bu başvuruların iç hukuk mekanizması yaratılarak çözümlenmesini sağlamak amacıyla Avrupa Konseyi tarafından Ankara’ya önerilmişti. Jagland 22 Ocak 2018 taraihinde Strasbourg’da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) önünde yaptığı konuşmada, Komisyonun iç hukuk mekanizması olarak çalışmasını arzuladıkları, ancak çalışamazsa AİHM’nin bir “pilot dava seçerek emsal karar alabileceği” mesajı vermişti.