Peki, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konudaki içtihadı ne yönde? Her ne kadar Avrupa devletleri tarafından ortaklaşa kaleme alınmış olsa da Avrupa Cezaevi Kuralları’nın hukuksal planda doğrudan yaptırımı yok. Buna karşılık AİHM’nin bu kurallar üzerine oturtulmuş içtihat niteliğinde iki kararı var. Bu kararlar, Romanya’ya karşı açılmış davalarda 2008 ve 2010 yıllarında açıklandı. DW’de yer alan habere göre, bunlardan ikincisi, yolsuzluk suçlamasıyla yargılanan ve davası medyada geniş yankı uyandıran üst düzey Romen bürokrat Dan Jiga’nın, suçlu bulunup 2005 yılında 5 yıl hapis cezasına mahkum edildikten sonra, halka açık duruşmalara tek tip cezaevi kıyafetiyle getirilmesinin “masumiyet karinesi” ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin adil yargılanma hakkıyla ilgili maddesine aykırı olduğu teziyle AİHM önünde Romanya’ya karşı açtığı davada verildi.

Âdil yargılanma hakkı ihlâl edilir

Romen hükümeti AİHM önünde kendisini “davacının giysisi olmadığı” ve “hijyen” gerekçeleriyle savundu. Ancak Strasbourg yargıçlarını ikna edemedi. Davayla ilgili kararını 2010’da açıklayan AİHM Jiga’yı haklı buldu. Mahkemenin gerekçeli kararında, “geçici tutuklulara yönelik önlemlerin masumiyet karinesini ihlal etmemesi gerektiği” belirtildi. Davacının cezaevi giysisiyle duruşmaya çıkarılmasına “resmi makamlar tarafından meşru bir açıklama getirilemediği” not edildi. Duruşmaya cezaevi giysileriyle çıkarılmanın, özellikle de aynı duruşmada normal giysili başka sanıklar var ise cezaevi giysili sanığın “suçlu” olduğu izlenimi uyandırabileceğine vurguda bulunuldu. Bu tespitlerden yola çıkan AİHM, sözleşmenin adil yargılanma hakkıyla ilgili maddesinin ihlal edildiğine hükmetti.